M4 Carbine

Karabinek auto­ma­tycz­ny M4 Carbine z gra­nat­ni­kiem M203

M4 Carbine (Colt Model 920), zna­ny cze­śniej jako XM4 (Colt Model 720), to ame­ry­kań­ski kara­bi­nek auto­ma­tycz­ny skon­stru­owa­ny w fir­mie Colt’s Patent Firearms na pod­sta­wie kara­bin­ka auto­ma­tycz­ne­go Colt Model 727 (Colt Model 727 powstał przed Coltem Model 720). W 1994r wpro­wa­dzo­no do uzbro­je­nia ame­ry­kań­skiej armii kara­bi­nek M4 Carbine oraz zgło­szo­no zamó­wie­nie na zmo­dy­fi­ko­wa­ne kara­bin­ki M4A1 Carbine (Colt Model 921). Obie kon­struk­cje począt­ko­wo mia­ły zastą­pić sub­ka­ra­bin­ki XM177E2 i kara­bin­ki M16A1 Carbine wyko­rzy­sty­wa­ne w oddzia­łach spe­cjal­nych oraz pisto­le­ty maszy­no­we M3 Grease Gun” wyko­rzy­sty­wa­ne przez zało­gi wozów bojo­wych. Ostatecznie jed­nak M4 i M4A1 zastą­pi­ły nie tyl­ko wspo­mnia­ne wcze­śniej kon­struk­cje, lecz rów­nież sta­ły się pod­sta­wo­wym uzbro­je­niem ame­ry­kań­skiej armii, zastę­pu­jąc w tej roli peł­no­wy­mia­ro­we” M16A2.

Colt Model 727

Colt Model 727 (zna­ny rów­nież jako Abu Dhabi Carbine) to ame­ry­kań­ski kara­bi­nek auto­ma­tycz­ny skon­stru­owa­ny w fir­mie Colt’s Patent Firearms dla sił zbroj­nych Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Broń skon­stru­owa­no na pod­sta­wie kara­bin­ka M16A2 Carbine (Colt Model 723). Colt Model 727 dzia­ła na zasa­dzie odpro­wa­dza­nia gazów pro­cho­wych przez bocz­ny otwór w lufie, kara­bi­nek posia­da typo­wy dla M16 i jego odmian układ gazo­wy pozba­wio­ny tło­ka. Ryglowanie nastę­pu­je poprzez obrót zam­ka, po wystrze­le­niu z maga­zyn­ka ostat­nie­go nabo­ju zespół rucho­my zatrzy­mu­je się w tyl­nym poło­że­niu. Dźwignia zatrza­sku zam­ka umoż­li­wia­ją­ca zwol­nie­nie zespo­łu rucho­me­go w przed­nie poło­że­nie znaj­du­je się z lewej stro­ny komo­ry spu­sto­wej nad gniaz­dem maga­zyn­ka. Colt Model 727 zasi­la­ny jest stan­dar­do­wym natow­skim mało­ka­li­bro­wym nabo­jem pośred­nim 5,56x45mm z poci­skiem SS109. Skok gwin­tu lufy nie jest dosto­so­wa­ny do nabo­ju 5,56x45mm z poci­skiem M193, dla­te­go też wyko­rzy­sta­nie tego poci­sku będzie wią­za­ło się z nie­naj­lep­szą cel­no­ścią. Zasilanie odby­wa się z dwu­rzę­do­wych maga­zyn­ków pudeł­ko­wych z dwu­rzę­do­wym wypro­wa­dze­niem o pojem­no­ści 20 lub 30 naboi (takie same jak w M16), moż­li­we jest rów­nież wyko­rzy­sta­nie innych maga­zyn­ków pasu­ją­cych do gniaz­da M16 np. maga­zyn­ków sio­dło­wych C‑Mag o pojem­no­ści 100 naboi. Przycisk zatrza­sku maga­zyn­ka znaj­du­je się z pra­wej stro­ny komo­ry spu­sto­wej nad przed­nią czę­ścią kabłą­ka spu­stu, komo­ra spu­sto­wa w oko­li­cach kabłą­ka spu­stu ma kształt utrud­nia­ją­cy przy­pad­ko­we zwol­nie­nie maga­zyn­ka. Zastosowano mecha­nizm ude­rze­nio­wy z kur­kiem zakry­tym oraz mecha­nizm spu­sto­wy umoż­li­wia­ją­cy strze­la­nie ogniem poje­dyn­czym i cią­głym, skrzy­deł­ko prze­łącz­ni­ka rodza­ju ognia peł­nią­ce jed­no­cze­śnie funk­cję bez­piecz­ni­ka znaj­du­je się z lewej stro­ny komo­ry spu­sto­wej nad chwy­tem pisto­le­to­wym. Z pra­wej stro­ny komo­ry zam­ko­wej za oknem wyrzu­to­wym znaj­du­je się występ zmie­nia­ją­cy kąt wyrzu­tu łusek (odbi­jacz łusek), ele­ment ten powo­du­je że pod­czas strze­la­nia z lewe­go ramie­nia łuski nie ude­rza­ją w twarz strzel­ca. Rączka zam­ko­wa pozo­sta­je nie­ru­cho­ma pod­czas strze­la­nia. Dopchnięcie za pomo­cą rącz­ki zam­ko­wej zespo­łu rucho­me­go któ­ry nie chce dojść w przed­nie poło­że­nie (np. z powo­du zanie­czysz­czeń) nie jest moż­li­we, dla­te­go też z pra­wej stro­ny komo­ry zam­ko­wej nad chwy­tem pisto­le­to­wym umiesz­czo­no ręcz­ny dosy­łacz zam­ka. Zastosowano wyko­na­ny z two­rzy­wa sztucz­ne­go chwyt pisto­le­to­wy z wystę­pem oddzie­la­ją­cym palec środ­ko­wy od resz­ty pal­ców oraz wysu­wa­ną kol­bę tele­sko­po­wą o dwóch poło­że­niach któ­ra poru­sza się na tulei wewnątrz któ­rej znaj­du­je się sprę­ży­na powrot­na. Nakładka na lufę ma taki sam kształt jak łoże, odłą­cze­nie łoża umoż­li­wia zamon­to­wa­nie pod lufą gra­nat­ni­ka pod­wie­sza­ne­go M203. Zastosowano lufę o dłu­go­ści 368mm (14,5 cala) któ­ra na odcin­ku pomię­dzy tłu­mi­kiem pło­mie­ni a łożem cha­rak­te­ry­zu­je się pogru­bio­ny­mi ścian­ka­mi. Wokół zewnętrz­nej środ­ko­wej czę­ści pogru­bio­ne­go odcin­ka lufy znaj­du­je się poprzecz­ny rowek uła­twia­ją­cy zamon­to­wa­nie gra­nat­ni­ka M203 (lufa tego typu w źró­dłach anglo­ję­zycz­nych okre­śla­na jest jako step cut”). Na koń­cu lufy znaj­du­je się szcze­li­no­wy tłu­mik pło­mie­ni peł­nią­cy jed­no­cze­śnie rolę osła­bia­cza pod­rzu­tu. Colt Model 727 posia­da przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki i zamon­to­wa­ne­go na chwy­cie trans­por­to­wym celow­ni­ka prze­rzu­to­we­go z prze­zier­ni­kiem. Regulowany w pio­nie i pozio­mie celow­nik (taki sam jak w M16A2) posia­da nasta­wy do 800m.

Konstrukcja karabinka M4 Carbine

M4 Carbine (Colt Model 920) dzia­ła na zasa­dzie odpro­wa­dza­nia gazów pro­cho­wych przez bocz­ny otwór w lufie, zasto­so­wa­no układ gazo­wy pozba­wio­ny tło­ka. Ryglowanie nastę­pu­je poprzez obrót zam­ka, po wystrze­le­niu z maga­zyn­ka ostat­nie­go nabo­ju zespół rucho­my zatrzy­mu­je się w tyl­nym poło­że­niu. Karabinek zasi­la­ny jest nabo­jem 5,56x45mm z poci­skiem SS109, zasto­so­wa­ny skok gwin­tu lufy nie nada­je się do cel­ne­go strze­la­nia nabo­jem z poci­skiem M193. Zasilanie odby­wa się z dwu­rzę­do­wych maga­zyn­ków pudeł­ko­wych z dwu­rzę­do­wym wypro­wa­dze­niem o pojem­no­ści 20 oraz 30 naboi (takie same jak w M16) lub innych maga­zyn­ków pasu­ją­cych do gniaz­da M16. Komora spu­sto­wa w oko­li­cach przy­ci­sku zatrza­sku maga­zyn­ka ma kształt utrud­nia­ją­cy przy­pad­ko­we zwol­nie­nie maga­zyn­ka. M4 Carbine posia­da zmo­dy­fi­ko­wa­ne alu­mi­nio­we osło­ny umiesz­czo­ne wewnątrz łoża i nakład­ki na lufę, zmo­dy­fi­ko­wa­ne osło­ny mają lepiej ogra­ni­czać nagrze­wa­nie się łoża i nakład­ki na lufę pod­czas inten­syw­ne­go strze­la­nia. Zastosowano lufę dłu­go­ści 368mm o pogru­bio­nych ścian­kach pomię­dzy łożem a tłu­mi­kiem pło­mie­ni, wokół zewnętrz­nej środ­ko­wej czę­ści pogru­bio­ne­go odcin­ka znaj­du­je się poprzecz­ny rowek uła­twia­ją­cy zamon­to­wa­nie gra­nat­ni­ka pod­wie­sza­ne­go M203 (lufa step cut”). Na koń­cu lufy znaj­du­je się tłu­mik pło­mie­ni peł­nią­cy rów­nież rolę osła­bia­cza pod­rzu­tu. Z pra­wej stro­ny komo­ry zam­ko­wej znaj­du­je się odbi­jacz łusek oraz ręcz­ny dosy­łacz zam­ka. M4 Carbine wypo­sa­żo­ny jest w mecha­nizm ude­rze­nio­wy z kur­kiem zakry­tym oraz mecha­nizm spu­sto­wy umoż­li­wia­ją­cy strze­la­nie ogniem poje­dyn­czym i 3 strza­ło­wy­mi seria­mi (nato­miast pozba­wio­ny nasta­wy umoż­li­wia­ją­cej strze­la­nie ogniem cią­głym). Co cie­ka­we ogra­nicz­nik dłu­go­ści serii powo­du­je, że pod­czas strze­la­nia ogniem poje­dyn­czym siła spu­stu jest inna za pierw­szym, dru­gim oraz trze­cim strza­łem. Podczas strza­łu czwar­te­go siła spu­stu będzie nato­miast taka sama jak za pierw­szym strza­łem, pod­czas strza­łu pią­te­go taka sama jak za dru­gim strza­łem, pod­czas strza­łu szó­ste­go taka sama jak za trze­cim strza­łem. Ogólnie nie jest to dobra cecha, dodam że ist­nie­ją kon­struk­cje z ogra­nicz­ni­kiem dłu­go­ści serii w któ­rych ona nie wystę­pu­je (np. FN FNC). M4 Carbine posia­da wysu­wa­ną kol­bę tele­sko­po­wą o regu­lo­wa­nej dłu­go­ści (4 poło­że­nia) poru­sza­ją­cą się na tulei wewnątrz któ­rej znaj­du­je się sprę­ży­na powrot­na. Wykonany z two­rzy­wa sztucz­ne­go chwyt pisto­le­to­wy cha­rak­te­ry­zu­je się wystę­pem oddzie­la­ją­cym palec środ­ko­wy od resz­ty pal­ców. Kształt łoża jest taki sam jak nakład­ki na lufę, odłą­cze­nie łoża umoż­li­wia zamon­to­wa­nie gra­nat­ni­ka M203. Łoże oraz nakład­ka na lufę mają inny kształt niż ele­men­ty pocho­dzą­ce z kara­bin­ka Colt Model 727. Karabinki XM4 posia­da­ły inte­gral­ny chwyt trans­por­to­wy, nato­miast kara­bin­ki M4 posia­da­ją odłą­cza­ny chwyt trans­por­to­wy moco­wa­ny na uni­wer­sal­nej szy­nie mon­ta­żo­wej Picatinny. Zastosowano przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka prze­rzu­to­we­go z prze­zier­ni­kiem. Regulowany w pio­nie i pozio­mie celow­nik posia­da prze­zier­nik prze­zna­czo­ny do strze­la­nia na odle­gło­ściach 0–200m oraz prze­zier­nik prze­zna­czo­ny do strze­la­nia na odle­gło­ściach 300–600m.

M4A1 Carbine

M4A1 Carbine (Colt Model 921) to zmo­dy­fi­ko­wa­na wer­sja kara­bin­ka M4 Carbine (Colt Model 920). Broń dzia­ła na zasa­dzie odpro­wa­dza­nia gazów pro­cho­wych przez bocz­ny otwór w lufie, zasto­so­wa­no układ gazo­wy bez tło­ka. Ryglowanie odby­wa się poprzez obrót zam­ka, po wystrze­le­niu z maga­zyn­ka ostat­nie­go nabo­ju zespół rucho­my zatrzy­mu­je się w tyl­nym poło­że­niu. M4A1 zasi­la­ny jest nabo­jem 5,56x45mm z poci­skiem SS109, zasto­so­wa­ny skok gwin­tu lufy nie nada­je się do cel­ne­go strze­la­nia nabo­jem z poci­skiem M193. Zasilanie odby­wa się z dwu­rzę­do­wych maga­zyn­ków pudeł­ko­wych z dwu­rzę­do­wym wypro­wa­dze­niem o pojem­no­ści 20 oraz 30 naboi (takie same jak w M16) lub innych maga­zyn­ków pasu­ją­cych do gniaz­da M16. Komora spu­sto­wa wokół przy­ci­sku zatrza­sku maga­zyn­ka ma kształt utrud­nia­ją­cy przy­pad­ko­we zwol­nie­nie maga­zyn­ka, po pra­wej stro­ny komo­ry zam­ko­wej umiesz­czo­no odbi­jacz łusek oraz ręcz­ny dosy­łacz zam­ka. M4A1 posia­da mecha­nizm ude­rze­nio­wy z kur­kiem zakry­tym oraz mecha­nizm spu­sto­wy umoż­li­wia­ją­cy strze­la­nie ogniem poje­dyn­czym i cią­głym. Brak ogra­nicz­ni­ka dłu­go­ści serii powo­du­je że siła spu­stu pod­czas strze­la­nia ogniem poje­dyn­czym jest za każ­dym strza­łem prak­tycz­nie taka sama. Łoże oraz nakład­ka na lufę nie róż­nią się od tych z M4, odłą­cze­nie łoża umoż­li­wia zamon­to­wa­nie gra­nat­ni­ka pod­wie­sza­ne­go M203. Karabinek posia­da wyko­na­ny z two­rzy­wa sztucz­ne­go chwyt pisto­le­to­wy z wystę­pem oddzie­la­ją­cym palec środ­ko­wy od resz­ty pal­ców oraz wysu­wa­ną kol­bę tele­sko­po­wą o czte­rech poło­że­niach któ­ra poru­sza się na tulei wewnątrz któ­rej znaj­du­je się sprę­ży­na powrot­na. Lufa step cut” o dłu­go­ści 368mm ma taki sam kształt jak w kara­bin­kach Colt Model 727 i M4 Carbine, na koń­cu lufy znaj­du­je się szcze­li­no­wy tłu­mik pło­mie­ni peł­nią­cy jed­no­cze­śnie rolę osła­bia­cza pod­rzu­tu. Broń wypo­sa­żo­na jest w chwyt trans­por­to­wy zamon­to­wa­ny na uni­wer­sal­nej szy­nie mon­ta­żo­wej Picatinny, zdję­cie z szy­ny chwy­tu trans­por­to­we­go umoż­li­wia zamon­to­wa­nie na szy­nie mon­ta­żo­wej celow­ni­ka optycz­ne­go lub elek­tro­op­tycz­ne­go (w kara­bin­kach Colt Model 727 i XM4 celow­ni­ki optycz­ne lub elek­tro­op­tycz­ne mon­to­wa­no na chwy­cie trans­por­to­wym, jed­nak taki spo­sób mon­ta­żu utrud­niał skła­da­nie się do strza­łu). Zastosowano przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz umiesz­czo­ne­go na chwy­cie trans­por­to­wym celow­ni­ka prze­rzu­to­we­go. Regulowany w pio­nie i pozio­mie celow­nik posia­da prze­zier­nik prze­zna­czo­ny do strze­la­nia na odle­gło­ściach 0–200m oraz prze­zier­nik prze­zna­czo­ny do strze­la­nia na odle­gło­ściach 300–600m.

SOPMOD

SOPMOD (Special Operation Peculiar Modyfication) to zestaw osprzę­tu prze­zna­czo­ny dla kara­bin­ka M4A1. W skład zesta­wu SOPMOD wcho­dzi sys­tem RIS (Rail Interface System), celow­nik optycz­ny ACOG (Advenced Combat Optical Gunsight) TA01NSN o powięk­sze­niu 4x, celow­nik koli­ma­to­ro­wy M68 (ozna­cze­nie pro­du­cen­ta Aimpoint Comp M, począt­ko­wo zakła­da­no jed­nak wyko­rzy­sta­nie celow­ni­ka ACOG Reflex), celow­nik nok­to­wi­zyj­ny AN/PVS‑2, dodat­ko­wy skła­da­ny celow­nik mecha­nicz­ny mon­to­wa­ny na szy­nie Picatinny, wskaź­nik lase­ro­wy AN/PEQ‑2 z pro­mie­niem widocz­nym jedy­nie w nok­to­wi­zji, dodat­ko­wy wskaź­nik lase­ro­wy z pro­mie­niem widocz­nym gołym okiem, gra­nat­nik pod­wie­sza­ny M203A1, przed­ni chwyt pisto­le­to­wy, tłu­mik dźwię­ku M4QD (Quick Detachable) oraz latar­ka tak­tycz­na. System RIS skła­da się z czte­rech uni­wer­sal­nych szyn mon­ta­żo­wych Picatinny zamon­to­wa­nych na dole łoża, po lewej stro­nie nakład­ki na lufę, po pra­wej stro­nie nakład­ki na lufę oraz u góry nakład­ki na lufę. Na szy­nach mon­ta­żo­wych któ­re nie są wyko­rzy­sty­wa­ne moż­na zamon­to­wać zakry­wa­ją­ce je osło­ny wyko­na­ne z two­rzy­wa sztucz­ne­go. M4A1 Carbine wypo­sa­żo­ny w osprzęt wcho­dzą­cy w skład zesta­wu SOPMOD nosi ozna­cze­nie M4A1 SOPMOD.

M4 Carbine ogółem

Karabinki Colt Model 727, M4 oraz M4A1 to kon­struk­cje lek­kie, poręcz­ne oraz posia­da­ją­ce dobrą ergo­no­mię. Wspomniane kara­bin­ki wypo­sa­żo­ne są w lufę o dłu­go­ści 368mm, jed­nak mimo tego pod­czas strze­la­nia na odle­gło­ściach do 200m cha­rak­te­ry­zu­ją się porów­ny­wal­ną cel­no­ścią do peł­no­wy­mia­ro­we­go” M16A2 z lufą o dłu­go­ści 508mm (20 cali). Podczas strze­la­nia na duże odle­gło­ści siła oba­la­ją­ce poci­sku wystrze­lo­ne­go z M4 jest jed­nak znacz­nie mniej­sza niż siła oba­la­ją­ca poci­sku wystrze­lo­ne­go z M16A2. Otóż siła oba­la­ją­ca poci­sku z nabo­ju 5,56x45mm (zarów­no M193 jak i SS109) zale­ży w dużym stop­niu od frag­men­ta­cji, jed­nak aby pocisk frag­men­to­wał po ude­rze­niu w cel musi posia­dać odpo­wied­nią pręd­kość. Dłuższa lufa zapew­nia oczy­wi­ście więk­szą pręd­kość począt­ko­wą poci­sku, dla­te­go też pocisk wystrze­lo­ny z M16A2 posia­da odpo­wied­nią dla frag­men­ta­cji pręd­kość na odle­gło­ściach do 200m, nato­miast pocisk wystrze­lo­ny z M4 Carbine posia­da odpo­wied­nią dla frag­men­ta­cji pręd­kość jedy­nie na odle­gło­ściach do 100m. Zarzuty wobec siły oba­la­ją­cej poci­sku wystrze­lo­ne­go z M4 Carbine spo­wo­do­wa­ły zamó­wie­nie nabo­ju 5,56x45mm z poci­skiem Mk 262 oraz nabo­ju 5,56x45mm z poci­skiem Mk 262 Mod 1, oba nabo­je wyko­rzy­sty­wa­ne są przez żoł­nie­rzy ame­ry­kań­skich jed­no­stek spe­cjal­nych. Pocisk Mk 262 Mod 1 wystrze­lo­ny z kara­bin­ka M4 posia­da odpo­wied­nią dla frag­men­ta­cji pręd­kość na odle­gło­ściach do 250m, nato­miast ten sam pocisk wystrze­lo­ny z M16A2 posia­da odpo­wied­nią dla frag­men­ta­cji pręd­kość na odle­gło­ściach do 300m.

M4A1 w Polsce

Odmiany kara­bin­ka M4A1 wyko­rzy­sty­wa­ne są przez żoł­nie­rzy pol­skiej jed­nost­ki spe­cjal­nej GROM. Należy jed­nak zazna­czyć że nie są to praw­dzi­we” M4A1 (Colt Model 921), lecz kara­bin­ki SR-16 M4 wypro­du­ko­wa­ne w fir­mie Knight’s Arnament Company oraz kara­bin­ki XM15-ES2 M4A3 wypro­du­ko­wa­ne w fir­mie Bushmaster Firearms. Co cie­ka­we star­sze kara­bin­ki pro­duk­cji Knight’s Arnament Company cie­szą się lep­szą opi­nią niż now­sze kara­bin­ki pro­duk­cji Bushmaster Firearms. Obie kon­struk­cje pozo­sta­ją pod­sta­wo­wą bro­nią wyko­rzy­sty­wa­ną w jed­no­st­ce spe­cjal­nej GROM, jed­nak naj­praw­do­po­dob­niej zosta­ną zastą­pio­ne kara­bin­ka­mi HK416. Odmiany kara­bin­ka M4A1 nie sta­no­wią nato­miast pod­sta­wo­we­go uzbro­je­nia sek­cji dzia­łań spe­cjal­nych mary­nar­ki wojen­nej (Formoza), któ­ra wyko­rzy­stu­je nie­miec­kie kara­bin­ki auto­ma­tycz­ne G36KV.

wer­sja
M4A1
nabój
5,56x45mm z poci­skiem SS109
pręd­kość począt­ko­wa pocisku
884m/s
dłu­gość lufy
368mm
dłu­gość
757mm z kol­bą maksymalnie
wsu­nię­tą
838 z kol­bą maksymalnie
wysu­nię­tą
masa
2,5kg bez magazynka
3,2kg z peł­nym magazynkiem
na 30 naboi
maga­zy­nek
dwu­rzę­do­wy pudeł­ko­wy na 20
lub 30 naboi
szyb­ko­strzel­ność teoretyczna
850 strza­łów na minutę
Karabinek auto­ma­tycz­ny Colt Model 727
M4 Carbine z maga­zyn­kiem sio­dło­wym C‑Mag o pojem­no­ści 100 naboi
M4A1 Carbine z gra­nat­ni­kiem M203A1
M4A1 Carbine z celow­ni­kiem noktowizyjnym
Autorem arty­ku­łu jest Przemysław Konicki, źró­dło www.opisybroni.republika.pl/M4_Carbine.html