M16 (Colt Model 604) to amerykański karabinek automatyczny skonstruowany w firmie Colt’s Patent Firearms na podstawie karabinka automatycznego AR-15 skonstruowanego w firmie Armalite. Zasilany nabojem 5,56x45mm AR-15 powstał poprzez przekonstruowanie karabinu automatycznego AR-10 zasilanego nabojem 7,62x51mm. Przekonstruowania AR-10 w AR-15 dokonali James Sullivan oraz Robert Fremont, podczas prac nie brał udziału konstruktor karabinu AR-10, Eugene Stoner. W 1959r firma Armalite sprzedała prawa patentowe do karabinka AR-15 firmie Colt’s Patent Firearms. AR-15 powstał w ramach programu SCHV (Small Calibre High Velocity), jednocześnie w ramach programu SPIW (Special Purpose Indywidual Weapon) prowadzono prace nad karabinkiem zasilanym nabojem strzałkowym. Początkowo zakładano że AR-15 i jego odmiany będą jedynie konstrukcją przejściową, wykorzystywaną do czasu zakończenia prac w ramach programu SPIW. Ostatecznie jednak program SPIW przerwano, natomiast różne odmiany M16 stały się podstawową bronią w amerykańskich siłach zbrojnych. Pierwsze AR-15 wytworzone w firmie Colt zostały dostarczone w 1959r do Malezji, jednak były to niewielkie ilości. W 1961r amerykański generał LeMay zgłosił wniosek o zakup w następnym roku budżetowym 8.500 karabinków AR-15 dla sił powietrznych, przy czym oceniał całkowite zapotrzebowanie sił powietrznych na 80.000 AR-15. Wniosek generała LeMay został odrzucony. We wrześniu siły powietrzne zgłosiły zapotrzebowanie na 8.500 karabinków AR-15, jednak wniosek ponownie został odrzucony. W 1961r amerykańska agencja ARPA (Advenced Research Project Agency) dostarczyła na testy do Wietnamu 10 karabinków AR-15 oraz zamówiła dalsze 1000 egzemplarzy. Pierwsza dostawa zamówionych w 1961r karabinków dla ARPA miała miejsce w styczniu 1962r, ostatecznie duża część z 1000 karabinków dla ARPA trafiła do amerykańskich doradców w Wietnamie. W maju 1962r amerykańskie siły powietrzne ponownie zgłosiły zapotrzebowanie na 8.500 karabinków AR-15, ostatecznie w sierpniu 1962r firma Colt otrzymała zamówienie na 8.500 egzemplarzy. W 1962r niewielką ilość karabinków dostarczono również do oddziałow specjalnych marynarki wojennej (Navy SEAL). W niektórych źródłach można spotkać się z informacją o zakupie 20.000 AR-15 w 1962r dla sił powietrznych, oddziałów specjalnych marynarki wojennej oraz doradców w Wietnamie, jednak iformacja ta najprawdopodobniej nie jest prawdziwa. W 1962r AR-15 został oficjalnie wprowadzony do uzbrojenia sił powietrznych jako Rifle, 5.56mm, AR-15, być może jako „limited standard rifle”. W 1963r zarekomendowano zamówienie 100.000 karabinków dla amerykanskich sił zbrojnych. W 1963r złożono zamówienie na 85.000 karabinków XM16E1 (broń z ręcznym dosyłaczem zamka) dla wojsk lądowych oraz 19.000 karabinków M16 dla sił powietrznych. Pierwsze dostawy z zamówienia złożonego w 1963r rozpoczęto w 1964r. Według niektórych opinii amerykańskie siły powietrzne standaryzowały AR-15 jako M16 w 1964r, tak więc w niektórych źródłach można znaleźć informację że M16 został wprowadzony do uzbrojenia amerykańskich sił powietrznych w 1964r. Amerykańskie wojska lądowe w 1964r uznały XM16E1 za „limited standard rifle”. Firma Colt otrzymała w 1966r kolejne zamówienie, ostatecznie rozszerzone do 836.810 karabinków. Amerykańskie wojska lądowe standaryzowały XM16E1 w 1967r jako Rifle, 5.56mm, M16A1, tym samym karabinek stał się „standard A rifle”. W 1968r firmy Hydra Matic Division of General Motors oraz Harrisson and Richardson otrzymały zamówienie ostatecznie rozszerzone do 240.000 karabinków. Firmy Hydra Matic oraz Harrison and Richardson rozpoczęły dostawy w 1969r. W 1969r firma Colt orzymała zamówienie na 740.800 karabinków M16A1 oraz 1000 M16. W 1970r firma Colt otrzymała zamowienie na 458.440 karabinków M16A1, natomiast firma Hydra Matic na 229.620 karabinków M16A1.
Konstrukcja M16
Karabinek automatyczny M16 (Colt Model 604) zasilany jest małokalibrowym nabojem pośrednim 5,56x45mm. Karabinki produkowane do 1963r wyposażone były w lufę ze skokiem gwintu wynoszącym 14 cali, natomiast broń produkowana od 1963r posiada skok gwintu wynoszący 12 cali. Skok gwintu dostosowany jest do naboju z pociskiem M193. Broń może być również zasilana nabojem 5,56x45mm z pociskiem SS109, jednak zastosowanie tego pocisku powoduje niezbyt dobrą celność. Pod lufą można zamocować bagnet sieczny M7 lub M9. Zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków pudełkowych z dwurzędowym wyprowadzeniem. Początkowo stosowano wykonane ze stopu aluminium magazynki pudełkowe o pojemności 20 naboi, w 1970r wprowadzono wykonane ze stopu aluminium magazynki łukowe o pojemności 30 naboi. Gniazdo magazynka znajduje się przed chwytem pistoletowym, przycisk zatrzasku magazynka umieszczono z prawej strony komory spustowej nad przednią częścią kabłąka spustu. Broń działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych przez boczny otwór w lufie, nie zastosowano tłoka gazowego. Na górnej powierzchni suwadła znajduje się element (znany jako gas key) którego przednia część ma kontakt z tylną częścią rurki doprowadzającej gazy prochowe, jeśli zespół ruchomy znajduje się w przednim położeniu. Przy zespole ruchomym w tylnym położeniu przednia czść wspomnianego elementu znajduje się za rurką doprowadzającą gazy prochowe. Element występujący pod nazwą „gas key” doprowadza gazy prochowe do komory gazowej umieszczonej pomiędzy tylną częścią zamka a suwadłem. Na zamku znajdują się trzy pierścienie uszczelniające zamek z suwadłem, dzieki temu gazy prochowe nie „uciekają” z komory gazowej poruszając się do przodu szczeliną pomiędzy zamkiem a suwadłem. Po złożeniu broni użytkownik powinien upewnić się że wycięcia na pierścieniach gazowych nie są ustawione w jednej linii, lecz „rozstrzelone” co 120 stopni. Przy wycięciach ustawionych w jednej linii, gazy prochowe zaczną uciekać z komory gazowej. Karabinek posiada zamek z siedmioma ryglami ryglowany poprzez obrót, strzelanie następuje z zamka zamkniętego. Po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zespół ruchomy zatrzymuje się w tylnym położeniu. Dźwignia umożliwiająca zwolnienie zespołu ruchomego w przednie położenie znajduje się z lewej strony komory spustowej nad gniazdem magazynka. Rączka zamkowa pozostaje nieruchoma w trakcie strzelania, dlatego też jeśli zespół ruchomy z powodu zanieczyszczeń nie może dojść w przednie położenie, dopchnięcie go za pomocą rączki zamkowej nie jest możliwe. Jeśli nastąpiła taka sytuacja dopchnięcie zespołu ruchomego możliwe było jedynie po rozłożeniu częściowym broni. Zastosowano mechanizm spustowy umożliwiający strzelanie ogniem pojedynczym i ciągłym, skrzydełko przełącznika rodzaju ognia pełniące również funkcję bezpiecznika znajduje się z lewej strony komory spustowej nad chwytem pistoletowym. Broń można zabezpieczyć jedynie przy kurku napiętym. M16 posiada komorę zamkową wykonaną ze stopu aluminium, z tyłu komory zamkowej wystaje tuleja wewnątrz której znajduje się połowa długości sprężyny powrotnej. Tuleja umieszczona jest w kolbie stałej, dlatego też wersje M16 wyposażone w kolbę składaną nie zyskały popularności (nawet po złożeniu kolby z komory zamkowej wystawała tuleja). Łoże, chwyt pistoletowy oraz kolba stała wykonane są z tworzywa sztucznego. Odłączenie łoża umożliwia zamontowanie pod lufą granatnika podwieszanego M203. M16 charakteryzuje się układem liniowym, dlatego też punkt podparcia kolby znajduje się na jednej linii z lufą. Rozkładanie częściowe broni następuje poprzez odchylenie komory spustowej na zawiasie, rozwiązanie takie nie utrudnia montażu celownika optycznego oraz umożliwia łatwą wymianę komór spustowych (np. na komorę spustową z mechanizmem spustowym umożliwiającym strzelanie jedynie ogniem pojedynczym). Zastosowano przyrządy celownicze składające się z muszki i celownika przerzutowego z przeziernikiem zamontowanego na chwycie transportowym. Celownik w M16 oraz M16A1 posiada nastawę na 0–300m oraz 300–500m. Po prawej stronie chwytu transportowego umieszczono pokrętło umożliwiające regulację celownika w poziomie. Możliwa jest również regulacja wysokości muszki przy użyciu podłużnego narzędzia. Ze względu na zasilanie nabojem 5,56x45mm karabinek M16 charakteryzuje się znacznie mniejszym odrzutem niż karabin AR-10 zasilany standardowym natowskim nabojem karabinowym 7,62x51mm. Małokalibrowy nabój pośredni w połączeniu z układem liniowym powoduje również niewielki podrzut M16 oraz bardzo dobrą celność podczas strzelania ogniem pojedynczym. M16 to bardzo ergonomiczna konstrukcja, nawet dzisiaj trudno znaleźć karabinek charakteryzujący się lepszą ergonomią (szczególnie dla strzelców praworęcznych). Brak tłoka gazowego w połączeniu z suwadłem które prawie całą swoją powierzchnią styka się z komorą zamkową powoduje jednak niezbyt dobrą niezawodność.
M16A1
M16A1 (Colt Model 603) to odmiana karabinka automatycznego M16 skonstruowana w 1963r na zamówienie amerykańskiej armii. Pierwsze egzemplarze zmodyfikowanej odmiany dostarczono armii w 1963r. Początkowo stosowano oznaczenie XM16E1, armia standaryzowała karabinek jako M16A1 w 1967r. W karabinku M16A1 zastosowano ręczny dosyłacz zamka umieszczony z prawej strony komory zamkowej nad chwytem pistoletowym. Jeśli zespół ruchomy nie chce dojść w przednie położenie z powodu zanieczyszczeń, możliwe jest jego dopchnięcie za pomocą ręcznego dosyłacza. Co ciekawe element ten nie został skonstruowany przez Eugene Stonera. Ręczny dosyłacz zamka to dość nietypowe rozwiązanie, M16A1 i jego następcy to jedyna popularna rodzina broni w której zastosowano taki element. M16A1 wyposażony jest w zmodyfikowany tłumik płomieni, karabinki późnych serii produkcyjnych posiadają również umieszczony w kolbie schowek na przybory do czyszczenia broni, zmodyfikowaną komorę spustową w okolicach przycisku zatrzasku magazynka (aby zmniejszyć szanse na przypadkowe zwolnienie magazynka) oraz chromowaną komorę nabojową. Następnie wprowadzono chromowane przewody luf łącznie z komorami nabojowymi. M16A1 to karabinek zasilany nabojem 5,56x45mm, wynoszący 12 cali skok gwintu dostosowany jest do naboju z pociskiem M193. Pod lufą można zamocować bagnet M7 lub M9. Zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków pudełkowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 20 naboi lub dwurzędowych magazynków łukowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 30 naboi (takie same jak w M16). Odłączenie łoża umożliwia zamontowanie pod lufą granatnika podwieszanego M203. Zastosowano przyrządy celownicze składające się z muszki i celownika przerzutowego z przeziernikiem zamontowanego na chwycie transportowym. Regulowany w poziomie celownik posiada nastawę na 0–300m oraz 300–500m. Możliwa jest również regulacja wysokości muszki. M16A1 brał udział w izraelskich testach porównawczych przeprowadzonych przed wprowadzeniem Galila do uzbrojenia, zajmując siódme miejsce (pierwsze miejsce zajął Galil, drugie karabinek Uziela Gala, trzecie karabinek AK).
M16A1 Carbine
M16A1 Carbine to skrócona odmiana karabinka automatycznego M16A1, jest to również następca subkarabinka XM177E2. Karabinek M16A1 Carbine zasilany jest nabojem 5,56x45mm z pociskiem M193, zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków pudełkowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 20 naboi lub dwurzędowych magazynków łukowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 30 naboi (takie same jak w M16). Komora spustowa w okolicach przycisku zatrzasku magazynka ma kształt utrudniający przypadkowe zwolnienie magazynka. Zastosowano skrócone łoże którego górna część ma taki sam kształt jak dolna. Odłączenie dolnej części łoża umożliwia zamontowanie granatnika podwieszanego M203. Karabinek M16A1 Carbine posiada lufę o długości 368mm (14,5 cala) zakończoną szczelinowym tłumikiem płomieni z M16A1, pod lufą można zamocować bagnet sieczny M7 lub M9. Dla porównania XM177E2 wyposażony jest w lufę o długości 292mm (11,5 cala), natomiast M16 posiada lufę o długości 508mm (20 cali). Karabinek posiada mechanizm spustowy umożliwiający strzelanie ogniem pojedynczym i ciągłym. Zastosowano przyrządy celownicze składające się z muszki i celownika przerzutowego z przeziernikiem. Celownik znajduje się na chwycie transportowym. Wersje Colt Model 651 i Colt Model 653 wyposażone są w ręczny dosyłacz zamka umieszczony z prawej strony komory zamkowej, natomiast odmiany Colt Model 652 i Colt Model 654 nie posiadają tego elementu. Karabinek w wersji Model 651 i Model 652 posiada kolbę stałą wykonaną z tworzywa sztucznego, natomiast odmiany Model 653 i Model 654 wyposażone są w kolbę teleskopową o dwóch położeniach, która porusza się na wystającej z tyłu komory zamkowej tulei, wewnątrz której znajduje się sprężyna powrotna. Karabinki M16A1 Carbine były wykorzystywane w amerykańskich oddziałach specjalnych, jednak nigdy nie zostały wprowadzone do uzbrojenia.
M16A2
W 1981r w firmie Colt’s Patent Firearms skonstruowano karabinek M16A1E1 (Colt Model 645), broń została standaryzowana jako M16A2 przez amerykańskie ministerstwo obrony narodowej w 1982r. Amerykańska piechota morska wprowadziła karabinek do uzbrojenia w 1983r, natomiast amerykańska armia w 1985r. M16A2 w porównaniu do M16A1 charakteryzuje się masywną lufą z chromowanym przewodem i komorą nabojową. Lufa posiada skok gwintu wynoszący 7 cali, dostosowany do naboju 5,56x45mm z pociskiem SS109. Broń może być co prawda zasilana nabojem 5,56x45mm z pociskiem M193, jednak zastosowanie tego pocisku powoduje nienajlepszą celność. Pod lufą można zamocować bagnet sieczny M7 lub M9. M16A2 posiada zmodyfikowany tłumik płomieni pełniący jednocześnie rolę osłabiacza podrzutu, wzmocnioną i dłuższą kolbę stałą, chwyt pistoletowy z występem oddzielającym palec środkowy od reszty palców oraz zmodyfikowane łoże którego górna część ma taki sam kształt jak dolna. Odłączenie łoża umożliwia zamontowanie pod lufą granatnika podwieszanego M203. Wewnątrz kolby znajduje się schowek na przybory do czyszczenia broni. M16A2 wyposażony jest w ręczny dosyłacz zamka umieszczony z prawej strony komory zamkowej nad chwytem pistoletowym. Z prawej strony komory zamkowej za oknem wyrzutowym znajduje się występ zmieniający kąt wyrzutu łusek (odbijacz łusek), dzięki zastosowaniu odbijacza łuski nie uderzają w twarz strzelca podczas prowadzenia ognia z lewego ramienia. Zastosowano mechanizm spustowy z ogranicznikiem długości serii umożliwiający strzelanie ogniem pojedynczym i 3 strzałowymi seriami, przełącznik rodzaju ognia nie posiada nastawy umożliwiającej strzelanie ogniem ciągłym. Ogranicznik długości serii powoduje że żołnierze nie tracą amunicji na strzelanie ogniem ciągłym (jak to ktoś stwierdził, Amerykanie w Wietnamie głuszyli swój strach seriami z M16), jednak element ten komplikuje konstrukcję broni. Obecnie przyjmuje się że wyszkolony żołnierz jest w stanie kontrolować długość serii, dodatkowo możliwość prowadzenia ognia ciągłego czasami się przydaje, dlatego też ograniczniki długości serii tracą na popularności. Zasilanie M16A2 odbywa się z dwurzędowych magazynków pudełkowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 20 naboi oraz dwurzędowych magazynków łukowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 30 naboi (takie same jak w M16). Komora spustowa w okolicach przycisku zatrzasku magazynka ma kształt utrudniający przypadkowe zwolnienie magazynka. Broń wyposażona jest w zmodyfikowane przyrządy celownicze składające się z muszki oraz celownika przerzutowego z przeziernikiem zamontowanego na chwycie transportowym. Celownik przerzutowy posiada nastawę na 0–500m oraz 500–800m. Po prawej stronie chwytu transportowego znajduje się pokrętło umożliwiające regulację celownika w poziomie, natomiast w tylnej części chwytu umieszczono pokrętło umożliwiające regulację celownika w pionie. Zastosowanie naboju z pociskiem SS109 spowodowało lepszą stabilność pocisku, poprawę celności na większe odległości oraz lepszą przebijalność. Według danych z książki Stanisława Kochańskiego „Automatyczna Broń Strzelecka” pocisk M193 przebija standardową płytę pancerną NATO o grubości 3,5mm z odległości 400m, natomiast pocisk SS109 przebija wspomnianą płytę z odległości 555m. M16A2 w porównaniu do M16 i M16A1 charakteryzuje się również większą masą oraz znacznie lepszą niezawodnością.
M16A2 Carbine oraz M16A2 Commando
M16A2 Carbine oraz M16A2 Commando to skrócone odmiany karabinka automatycznego M16A2. Obie konstrukcje zasilane są nabojem 5,56x45mm z pociskiem SS109, zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków pudełkowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 20 naboi lub dwurzędowych magazynków łukowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 30 naboi (takie same jak w M16). Komora spustowa w okolicach przycisku zatrzasku magazynka ma kształt utrudniający przypadkowe zwolnienie magazynka. Oba karabinki wyposażone są w ręczny dosyłacz zamka, egzemplarze późnych serii produkcyjnych posiadają również odbijacz łusek. M16A2 Carbine wyposażony jest w lufę o długości 368mm (20 cali), pod lufą można zamocować bagnet sieczny M7 lub M9. Subkarabinek M16A2 Commando posiada natomiast lufę o długości 292mm (11,5 cala) która ma zbyt małą długość aby zamocować na niej bagnet. Lufy zakończone są szczelinowym tłumikiem płomieni pełniącym jednocześnie rolę osłabiacza podrzutu. W obu karabinkach zastosowano chwyt pistoletowym z występem oddzielającym palec środkowy od reszty palców oraz skrócone łoże którego górna część ma taki sam kształt jak dolna. Odłączenie dolnej części łoża umożliwia zamontowanie pod lufą granatnika podwieszanego M203. M16A2 Carbine oraz M16A2 Commando posiadają kolbę teleskopową o dwóch położeniach która porusza się na wystającej z komory zamkowej tulei, wewnątrz której znajduje się sprężyna powrotna. M16A2 Carbine w wersji Colt Model 723 posiada mechanizm spustowy umożliwiający strzelanie ogniem pojedynczym i ciągłym, natomiast w wersji Colt Model 725 karabinek posiada mechanizm spustowy przystosowany do prowadzenia ognia pojedynczego i 3 strzałowymi seriami. Subkarabinek M16A2 Commando może być wyposażony mechanizm spustowy umożliwiający strzelanie ogniem pojedynczym i ciągłym (wersja Colt M733), lub ogniem pojedynczym i 3 strzałowymi seriami (wersja Colt M735). M16A2 Carbine i M16A2 Commando wyposażone są w przyrządy celownicze składające się z muszki i celownika przerzutowego z przeziernikiem zamontowanego na chwycie transportowym. Oba karabinki początkowo wyposażone były w celownik z M16A1, egzemplarze ostatnich serii produkcyjnych posiadają natomiast zmodyfikowany celownik z M16A2. Na podstawie M16A2 Carbine skonstruowano karabinek Colt Model 727, który jest pierwowzorem karabinka M4.
M16A3 oraz M16A4
M16A3 (Colt Model 646) to odmiana karabinka M16A2 wprowadzona do uzbrojenia w 1994r. M16A3 to broń zasilana nabojem 5,56x45mm, skok gwintu wynoszący 12 cali dostosowany jest do naboju z pociskiem SS109. Na końcu lufy znajduje się tłumik płomieni pełniący jednocześnie rolę osłabiacza podrzutu. Pod lufą można zamocować bagnet sieczny M7 lub M9. Zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków pudełkowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 20 naboi lub dwurzędowych magazynków łukowych z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 30 naboi (takie same jak w M16). M16A3 wyposażony jest w komorę zamkową z chwytem transportowym zamontowanym na uniwersalnej szynie montażowej Picatinny, dzięki takiemu rozwiązaniu po odłączeniu chwytu transportowego na szynie montażowej można zamontować celownik optyczny lub elektrooptyczny (we wcześniejszych wersjach M16 celowniki optyczne lub elektrooptyczne montowano na chwycie transportowym). Górna część łoża ma taki sam kształt jak dolna, odłączenie łoża umożliwia zamontowanie pod lufą granatnika podwieszanego M203. Karabinek posiada ręczny dosyłacz zamka, odbijacz łusek, chwyt transportowy z występem oddzielającym palec środkowy od reszty palców oraz kolbę ze schowkiem na przybory do czyszczenia broni. Komora spustowa w okolicach przycisku zatrzasku magazynka ma kształt utrudniający przypadkowe zwolnienie magazynka. Zastosowano przyrządy celownicze składające się z muszki i celownika przerzutowego z przeziernikiem zamontowanego na chwycie transportowym. Regulowany w pionie i poziomie celownik posiada nastawy do 800m. M16A3 wyposażony jest w mechanizm spustowy umożliwiający strzelanie ogniem pojedynczym i ciągłym, natomiast M16A4 (Colt Model 945) posiada mechanizm spustowy umożliwiający strzelanie ogniem pojedynczym i 3 strzałowymi seriami. Mechanizmy spustowe to jedyna różnica pomiędzy oboma karabinkami. M16A3 nie zyskał dużej popularności, natomiast M16A4 to podstawowa broń amerykańskiej piechoty morskiej, co może dziwić biorąc pod uwagę coraz mniejszą popularność ograniczników długości serii
Diemaco C7
Diemaco C7 (Colt Model 715) to kanadyjska odmiana pełnowymiarowa produkowana seryjnie od 1982r. C7 został wprowadzony do uzbrojenia armii kanadyjskiej w 1984r. Broń posiada charakterystyczne dla M16A1 przyrządy celownicze umieszczone na integralnym z komorą zamkową chwycie transportowym oraz mechanizm spustowy umożliwiający strzelanie ogniem pojedynczym i ciągłym. Lufa o długości 508mm umożliwiająca strzelanie nabojem 5,56x45mm SS109 oraz łoże składające się z dolnej i gónej części charakterystyczne są natomiast dla M16A2. Diemaco C7 wyposażony jest w kolbę stałą wykonaną z tworzywa sztucznego. Na kolbie można umieszczać stopki o różnej grubości i tym samym dostosować długość kolby do wymagań użytkownika. Po prawej stronie komory zamkowej znajduje się ręczny dosyłacz zamka. C7 może być wyposażony w granatnik M203. Na początku lat 90. do uzbrojenia armii kanadyjskiej wprowadzona została odmiana C7A1 wyposażona w komorę zamkową z umieszczoną na górnej powierzchni szyną montażową Diamaco. Szyna montażowa Diamaco różni się nieznacznie od szyny montażowej Picatinny. Broń nie posiada chwytu transportowego, na szynie montażowej można zamocować celownik mechaniczny, optyczny lub elektrooptyczny. C7A1 został rónież w 1995r wprowadzony do uzbrojenia armii holenderskiej pod oznaczeniem M/95. W latach 2000. do uzbrojenia armii kanadyjskiej wprowadzono odmianę C7A2. Broń posiada teleskopową kolbę o czterech położeniach, szynę montażową umieszczoną na górnej powierzchni komory zamkowej, krótką szynę montażową umieszczoną pod podstawą muszki oraz krótkie szyny montażowe umieszczone po lewej i prawej stronie podstawy muszki. Broń charakteryzuje się łożem, chwytem pistoletowym oraz kolbą wykonaną z tworzywa sztucznego o kolorze zielonym.
Diemaco C8
Diemaco C8 (Colt Model 725) to kanadyjska odmiana skrócona skonstruowana na podstawie C7. Karabinek C8 posiada lufę o długości 368mm umożliwiającą strzelanie nabojem 5,56x45mm SS109 oraz kolbę teleskopową o czterech położeniach. Mechanizm spustowy umożliwia strzelanie ogniem pojedynczym i ciągłym. Broń wyposażona jest w komorę zamkową z integralnych chwytem transportowym na którym znajduje się celownik mechaniczny. Po prawej stronie komory zamkowej znajduje się ręczny dosyłacz zamka. Odmiana C8A1 posiada natomiast komorę zamkową z umieszczoną na górnej powierzchni szyną montażową. Karabinek C8A1 został wprowadzony do uzbrojenia armii kanadyjskiej oraz holenderskiej (pod oznaczeniem M/96). Na podstawie C8A1 skonstruowano karabinek C8 Special Forces Weapon wyposażony w bardziej masywną lufę o długości 16 cali dostosowaną do naboju 5,56x45mm SS109. Broń posiada wzmocnioną podstawę muszki aby umożliwić mocowanie granatnika EGLM skonstruowanego w firmie Heckler und Koch. Karabinek wykorzystywany jest przez armię brytyjską (pod oznaczeniem L119A1) oraz norweską.
Rozkładanie częściowe
Przed rozłożeniem częściowym M16 lub jego odmiany należy wyjąć magazynek oraz sprawdzić czy komora nabojowa jest pusta. Następnie strzelec powinien wysunąć kołek łączący tylną część komory spustowej z komorą zamkową, do wysunięcia kołka można wykorzystać wierzchołek pocisku z naboju 5,56x45mm. Później należy odchylić komorę spustową i wyjąć z komory zamkowej zespół ruchomy. Po wybiciu przedniego kołka łączącego komorę spustową z komorą zamkową można odłączyć komorę spustową od komory zamkowej, jednak nie jest to potrzebne do wyjęcie zespołu ruchomego. Rozłożenie zespołu ruchomego odbywa się poprzez wysunięcie kołka przytrzymującego iglicę w suwadle oraz wysunięcie iglicy z tyłu suwadła. Następnie po wyjęciu elementu łączącego zespół ruchomy można odłączyć zamek od suwadła. Składanie broni następuje w odwrotnej kolejności.
Tłok gazowy
Jedna z największych wad M16 to pozbawiony tłoka układ gazowy odziedziczony po AR-10. Układ gazowy pozbawiony tłoka powoduje zmniejszenie niezawodności, szybsze przegrzewanie się karabinka podczas prowadzenia intensywnego ognia oraz konieczność częstego czyszczenia broni. Należy jednak zaznaczyć że od dawna istnieją odmiany M16 wyposażone w klasyczny układ gazowy z tłokiem o krótkim skoku. Pierwszy taki karabinek został skonstruowany w latach 60-tych w firmie Colt’s Patent Firearms, jednak nie rozpoczęto produkcji seryjnej. Obecnie tendencja do konstruowania odmian M16 wyposażonych w układ gazowy z tłokiem o krótkim skoku zaczyna powracać za sprawą niemieckiego HK416, którego produkcję seryjną rozpoczęto w 2006r. Odmiany karabinka automatycznego M16 wyposażone w tłok gazowy to między innymi Colt 1020, Barrett REC7, LWRC M6 Carbine Piston, LMT Guardian 2000, Bushmaster BCWA3F oraz T‑91. Wiele karabinków tego typu występuje nie tylko jako „cała” broń, ale również jako komora zamkowa którą można połączyć z komorą spustową M16. Dostępne są także zestawy umożliwiające konwersję różnych odmian karabinka M16 do układu gazowego z tłokiem, takie jak produkowany przez firmę Osprey Defense zestaw OPS-416 przeznaczony do M4. Duża popularność jaką w krótkim okresie czasu zyskały odmiany M16 wyposażone w układ gazowy z tłokiem nie powinna dziwić, zastanawiać może jedynie czemu tendencja do konstruowania takich karabinków pojawiła się tak późno.
Popychacz suwadła
Umieszczony w kolbie karabinka M16 popychacz suwadła (określany po angielsku jako „buffer”, zderzak) to element wygaszający odbicie suwadła następujące po dojściu suwadła w skrajne przednie położenie. Nieznaczny ruch suwadła do tyłu spowodowany brakiem „buffera” prowadził by do ryzyka uderzenia kurka w iglicę w chwili kiedy suwadło nie jest w skrajnym przednim położeniu, co ze względu na umieszczenie iglicy w suwadle prowadziło by do niewypału. Element znany jako „buffer” składa się z tulei, wewnątrz której umieszczono trzy metalowe ciężarki (wolframowe lub stalowe) oddzielone przekładkami wykonanymi z tworzywa sztucznego. Ciężarki mogą się poruszać do przodu i do tyłu wewnątrz „buffera”. Tylna część „buffera” zakończona jest elementem wykonamym z tworzywa sztucznego. Po dojściu „buffera” razem z suwadłem w przednie położenie ciężarki po chwili uderzają w przednią ściankę „buffera”, wygaszając odbicie suwadła. Przekładki z tworzywa sztucznego uniemożliwiają odbijanie się ciężarków od siebie. Masa „buffera” różni się zależnie od długości lufy karabinka (masę można regulować stosując ciężarki wykonane z różnych materiałów). Prawie wszystkie inne karabiny i karabinki zamiast „buffera” posiadają odcinek swobodnego ruchu suwadła oraz iglicę umieszczoną w zamku. Dzięki odcinkowi swobodnego ruchu suwadła odbite suwadło poruszając się do tyłu nie powoduje odryglowania i przemieszczenia zamka w tylne położenie, natomiast iglica umieszczona w zamku powoduje brak niewypału nawet kiedy kurek uderza iglicę w chwili kiedy suwadło nie jest w skrajnym przednim położeniu.
Niezawodność
Karabinek M16 i jego odmiany uważane są za bardzo zawodną broń. Podczas wojny w Wietnamie początkowo problemy z niezawodnością powodowały między innymi proch, brak odpowiedniej liczby zestawów do czyszczenia broni oraz traktowanie karabinka jak broń samoczyszczącą. Zmiana prochu oraz zamówienie odpowiedniej liczby zestawów do czyszczenia broni poprawiły niezawodność, jednak mimo wszystko konstrukcja M16 nie należy do bardzo niezawodnych. Powodem tego są między innymi układ gazowy pozbawiony tłoka oraz suwadło stykające się prawie całą swoją powierzchnią z komorą zamkową. Według niektórych opinii małą niezawodność powodują również magazynki wykonane ze stopu aluminium, dlatego też firma Heckler und Koch rozpoczęła produkcję stalowych magazynków do M16. Według producenta zastosowanie magazynków stalowych powoduje poprawę niezawodności podczas dosyłania naboi o 30–50 procent. Inna nietypowa cecha M16, umieszczony w kolbie popychacz suwadła wygaszający jego odbicie, powoduje natomiast małą odporność broni na zanurzenie w wodzie. Należy jednak zaznaczyć że nowsze wersje M16 nie są tak zawodne jak głosi legenda, przykładowo według danych z raportu „Soldiers Perspectives Small Arms in Combat” z 2006r jedynie 19 procent żołnierzy zanotowało zacięcie karabinków M4A1, M16A2 oraz M16A4, podczas gdy 26 procent żołnierzy zanotowało zacięcie pistoletu samopowtarzalnego M9, natomiast 30 procent żołnierzy zanotowało zacięcie karabinka maszynowego M249. Pozostaje jednak pytanie jak duży wpływ na te liczby miało przeświadczenie o konieczności szczególnego dbania o karabinek automatyczny M16.
Magazynki
Dwurzędowy magazynek pudełkowy z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 20 naboi oraz dwurzędowy magazynek łukowy z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 30 naboi (wykonane ze stopu aluminium), to najbardziej popularne magazynki do M16 i jego odmian, jednak nie jedyne. Na rynku cywilnym popularność zyskały dwurzędowe magazynki pudełkowe z dwurzędowym wyprowadzeniem o pojemności 5 oraz 10 naboi. Dostępne są również magazynki bębnowe o pojemności 90 naboi charakteryzujące się niesymetrycznym włazem nabojowym, magazynki bębnowe na 120 naboi oraz magazynki siodłowe C‑Mag (Century Magazine) o pojemności 100 naboi skonstruowane w firmie Beta. Magazynki siodłowe C‑Mag były testowane w amerykańskiej armii, jednak nie zostały wprowadzone do uzbrojenia ze względu na małą niezawodność, dużą masę oraz trudności związane z załadowaniem pełnej liczby naboi. Co ciekawe w magazynku C‑Mag znajduje się 16 atrap naboi które nie są podawane do komory nabojowej, służąc jedynie jako „popychacze” dla „prawdziwych” naboi. Tylna ścianka magazynka C‑Mag może być wykonana z półprzezroczystego tworzywa sztucznego aby umożliwić kontrolowanie stanu załadowania. Magazynek C‑Mag występuje również w wersji dostosowanej do naboju 9x19mm Parabellum oraz w wersji dostosowanej do naboju 7,62x51mm.
Wpływy
Wpływy karabinka automatyczne M16 na rozwój broni są spore, jednak nie dotyczą one automatyki. Układ gazowy bez tłoka, „buffer” czy ręczny dosyłacz zamka to cechy charakterystyczne dla M16 i jego odmian, dlatego też można stwierdzić że raczej nie są to zbyt udane rozwiązania. Wpływ M16 na rozwój broni dotyczy w największym stopniu sposobu rozmieszczenia manipulatorów, wpływ ten można znaleźć między innymi w belgijskich karabinkach automatycznych FN FNC i FN SCAR. Karabinek M16 spowodował również wzrost popularności małokalibrowych nabojów pośrednich, przykładowo nabój 5,56x45mm był impulsem do rozpoczęcia prac nad radzieckim małokalibrowym nabojem pośrednim 5,45x39mm. M16 to również broń na podstawie której pisano niektóre STANAGi (porozumienia standaryzacyjne NATO), dlatego też np. standardowy natowski magazynek to ten od M16. Należy zaznaczyć że stosowanie STANAGów nie jest obowiązkowe, dlatego też w armiach niektórych państw należących do NATO wprowadzono do uzbrojenia karabinki zasilane z innych magazynków niż M16. Przykładem takich karabinków mogą być niemiecki G36 oraz polski Beryl wz. 96.
wersja
|
M16A1
|
M16A2
|
M16A3 i M16A4
|
M16A1 Carbine w
wersji Colt Model 653
|
M16A2 Commando
|
nabój
|
5,56x45mm z
pociskiem M193
|
5,56x45mm z
pociskiem SS109
|
5,56x45mm z
pociskiem SS109
|
5,56x45mm z
pociskiem M193
|
5,56x45mm z pociskiem
SS109
|
długość lufy
|
508mm
|
508mm
|
508mm
|
368mm
|
292mm
|
długość
|
1124mm
|
1140mm
|
1140mm
|
757mm z kolbą
złożoną
838mm z kolbą
rozłożoną
|
681mm z kolbą złożoną
761mm z kolbą rozłożoną
|
masa bez magazynka
|
2,97
|
3,5kg
|
3,5kg
|
2,54kg
|
2,44kg
|
masa z pełnym
magazynkiem na 30
naboi
|
3,67kg
|
4,2kg
|
4,2kg
|
3,24kg
|
3,14kg
|
pojemność magazynka
|
20 lub 30 naboi
|
20 lub 30 naboi
|
20 lub 30 naboi
|
20 lub 30 naboi
|
20 lub 30 naboi
|
szybkostrzelność
teoretyczna
|
700 strzałów na minutę
|
800 strzałów na minutę
|
800 strzałów na minutę
|
750 strzałów na minutę
|
850 strzałów na minutę
|