Mauser 98

Autorem arty­ku­łu jest Przemysław Konicki, źró­dło www.opisybroni.republika.pl/Mauser_98

Mauser Gewehr 98 (zna­ny rów­nież jako Gew98 oraz Infantriegewehr Modell 98) to nie­miec­ki kara­bin powta­rzal­ny skon­stru­owa­ny przez Paula Mausera i Wilhelma Mausera, broń wpro­wa­dzo­no do uzbro­je­nia armii nie­miec­kiej w 1898r. Gewehr 98 jest bro­nią powta­rzal­ną z czte­ro­tak­to­wym zam­kiem suw­li­wo obro­to­wym z dwo­ma rygla­mi znaj­du­ją­cy­mi się na tło­ku zapo­ro­wym oraz ryglem pomoc­ni­czym umiesz­czo­nym na trzo­nie zam­ko­wym nie­znacz­nie przed rącz­ką zam­ko­wą. Zamek wypo­sa­żo­ny jest w kana­li­ki odpro­wa­dza­ją­ce gazy pro­cho­we w przy­pad­ku prze­bi­cia spłon­ki. Ryglowanie nastę­pu­je poprzez obrót zam­ka w pra­wo o 90 stop­ni, przy zam­ku zary­glo­wa­nym rygle znaj­du­ją się w pio­nie. Prosta rącz­ka zam­ko­wa umiesz­czo­na jest po pra­wej stro­nie bro­ni. Karabin posia­da mecha­nizm ude­rze­nio­wy ze sprę­ży­ną ude­rze­nio­wą dzia­ła­ją­cą bez­po­śred­nio na igli­cę, napię­cie mecha­ni­zmu ude­rze­nio­we­go nastę­pu­je pod­czas odry­glo­wa­nia bro­ni. W przy­pad­ku nie­wy­pa­łu powtór­ne napię­cie igli­cy moż­li­we jest poprzez odry­glo­wa­nie i zary­glo­wa­nie kara­bi­nu. Skrzydełko bez­piecz­ni­ka znaj­du­je się w tyl­nej czę­ści zam­ka. Skrzydełko prze­sta­wio­ne na lewą stro­nę powo­du­je odbez­pie­cze­nie bro­ni, skrzy­deł­ko w poło­że­niu gór­nym unie­moż­li­wia odda­nie strza­łu blo­ku­jąc spust oraz umoż­li­wia prze­ła­do­wa­nie, nato­miast skrzy­deł­ko prze­sta­wio­ne na pra­wą stro­nę blo­ku­je spust oraz unie­moż­li­wia prze­ła­do­wa­nie. Gewehr 98 zasi­la­ny jest nie­miec­kim nabo­jem kara­bi­no­wym 7,92x57mm. Początkowo sto­so­wa­no nabój Patrone 88 z poci­skiem tępo­łu­ko­wym, jed­nak w 1905r wpro­wa­dzo­no nabój Spitzgeschoss z poci­skiem ostro­łu­ko­wym. Naboje nie mogły być sto­so­wa­ne zamien­nie, tak więc star­sze egzem­pla­rze kara­bi­nu zosta­ły dosto­so­wa­ne do nowe­go nabo­ju. Zasilanie odby­wa się ze sta­łe­go dwu­rzę­do­we­go maga­zyn­ka pudeł­ko­we­go o pojem­no­ści 5 naboi, maga­zy­nek nie wysta­je poza obrys łoża. Magazynek łado­wa­no przy wyko­rzy­sta­niu łód­ki na 5 naboi. Karabin posia­da lufę o dłu­go­ści 740mm z pra­wo­skręt­nym gwin­tem o czte­rech bruz­dach. Pod lufą moż­na zamo­co­wać bagnet siecz­ny. Gewehr 98 wypo­sa­żo­ny jest w sta­łą kol­bę drew­nia­ną prze­cho­dzą­cą w łoże, kol­ba posia­da szyj­kę wypro­fi­lo­wa­ną w chwyt pisto­le­to­wy. Na stop­ce kol­by umiesz­czo­no sta­lo­we oku­cie, bocz­na powierzch­nia kol­by posia­da bab­kę (sta­lo­wy ele­ment uła­twia­ją­cy roz­kła­da­nie zam­ka). Pod lufą wewnątrz łoża moco­wa­no wycior, nato­miast nad lufą umiesz­czo­no krót­ką drew­nia­ną nakład­kę połą­czo­na z łożem przed­nim i tyl­nym bącz­kiem. Zastosowano mecha­nicz­ne przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z pozba­wio­nej osło­ny musz­ki oraz celow­ni­ka krzyw­ko­we­go ze szczer­bin­ką. Celownik posia­da nasta­wy od 200m do 2000m (wer­sja na nabój Patrone 88) lub od 400m do 2000m (wer­sja na nabój Spitzgeschoss).

Niemieckie wersje Mausera 98

Versuchskarabiner to kara­bi­nek skon­stru­owa­ny na pod­sta­wie kara­bi­nu Gewehr 98. Karabinek wypo­sa­żo­ny był w krót­ką lufę, łoże umiesz­czo­ne na całej dłu­go­ści lufy, nakład­kę zakry­wa­ją­cą lufę na całej dłu­go­ści oraz zagię­tą w dół rącz­kę zam­ko­wą. Zastosowano mecha­nicz­ne przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka krzyw­ko­we­go ze szczer­bin­ką. Celownik posia­dał nasta­wy od 200m do 1200m. Karabinek nie został wpro­wa­dzo­ny do uzbrojenia

Kar98a (Karabiner 98 auflan­zvor­rich­tung, kara­bi­nek z zacze­pem bagne­tu) to skon­stru­owa­na na począt­ku XXw wer­sja wypo­sa­żo­na w lufę o dłu­go­ści 600mm. Początkowo kara­bi­nek wystę­po­wał w kil­ku odmia­nach, jed­nak w 1902r do uzbro­je­nia wpro­wa­dzo­no ujed­no­li­co­ną odmia­nę Einheitskarabiner 98. Karabinek posia­da łoże umiesz­czo­ne na całej dłu­go­ści lufy, dłu­gą nakład­kę lufy oraz zagię­tą w dół rącz­ką zam­ko­wą. Po lewej i pra­wej stro­nie łoże znaj­du­je się pozio­my rowek uła­twia­ją­cy chwy­ce­nie bro­ni. Pod lufą umiesz­czo­no zaczep bagne­tu, nato­miast do bro­ni nie moż­na zamo­co­wać wycio­ra. Zastosowano mecha­nicz­ne przy­rzą­dy celow­ni­cze wypo­sa­żo­ne w musz­kę z osło­ną po lewej i pra­wej stro­nie oraz celow­nik krzyw­ko­wy ze szczer­bin­ką. Celownik posia­da nasta­wy od 300m do 1800m. Broń sta­no­wi­ła uzbro­je­nie kawa­le­rzy­stów oraz artylerzystów

Kar98AZ (Karabiner 98 Auflanzvorrichtung Zusammenzetvorrichtung, kara­bi­nek z zacze­pem bagne­tu i koź­li­kiem) to wpro­wa­dzo­na do uzbro­je­nia w 1908r wer­sja wypo­sa­żo­na w lufę o dłu­go­ści 600mm. Zastosowano łoże umiesz­czo­ne na całej dlu­go­ści lufy, dłu­gą nakład­kę lufy oraz zagię­tą w dół rącz­kę zam­ko­wą. Po lewej i pra­wej stro­nie łoża znaj­du­je się pozio­my rowek uła­twia­ją­cy chwy­ce­nie bro­ni. Pod lufą umiesz­czo­no zaczep bagne­tu oraz koź­lik uła­twia­ją­cy usta­wia­nie kara­bin­ków w kozły. Do bro­ni nie moż­na zamo­co­wać wycio­ra. Zastosowano mecha­nicz­ne przy­rzą­dy celow­ni­cze wypo­sa­żo­ne w musz­kę z osło­ną po lewej i pra­wej stro­nie oraz celow­nik krzyw­ko­wy ze szczer­bin­ką. Celownik posia­da nasta­wy od 200m do 1000m co 1200m. Broń sta­no­wi­ła uzbro­je­nie kawa­le­rzy­stów oraz artylerzystów

Radfahrergewehr 98 to kara­bin prze­zna­czo­ny dla oddzia­łów rowe­ro­wych. Karabin posia­da lufę o dłu­go­ści 740mm, krót­ką nakład­kę na lufę oraz celow­nik wypo­sa­żo­ny w nasta­wy od 400m do 2000m. Broń posia­da rów­nież cha­rak­te­ry­stycz­ną dla kara­bin­ków zagię­tą w dół rącz­kę zam­ko­wą oraz wycię­cie w kol­bie dla pasa nośnego

Kar98b (Karabiner 98b) to wpro­wa­dzo­na do uzbro­je­nia w okre­sie Republiki Weimarskiej wer­sja wypo­sa­żo­na w lufę o dłu­go­ści 740mm. Broń posia­da zagię­tą w dół rącz­kę zam­ko­wą, wycię­cie w kol­bie umoż­li­wia­ją­ce zamo­co­wa­nie pasa nośne­go oraz zmo­dy­fi­ko­wa­ne bączki

Kar98k (Karabiner 98 kurz) to wpro­wa­dzo­na do uzbro­je­nia w 1935r wer­sja wypo­sa­żo­na w lufę o dłu­go­ści 600mm. Karabinek posia­da wyko­na­ną ze sklej­ki kol­bę, na bocz­nej powierzch­ni kol­by znaj­du­je się bab­ka. Zastosowano zagię­tą w dół rącz­kę zam­ko­wą, krót­ką nakład­kę na lufę, umiesz­czo­ny pod lufą wycior oraz zaczep do moco­wa­nia bagne­tu. Po wystrze­le­niu z maga­zyn­ka ostat­nie­go nabo­ju dono­śnik unie­moż­li­wia ruch zam­ka w przed­nie poło­że­nie infor­mu­jąc o bra­ku naboi w maga­zyn­ku. Karabinek wypo­sa­żo­ny jest w mecha­nicz­ne przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka krzyw­ko­we­go ze szczer­bin­ką. Początkowo sto­so­wa­no musz­kę pozba­wio­ną osło­ny, w 1939r wpro­wa­dzo­no musz­kę w tune­lo­wej osło­nie. Celownik posia­da nasta­wy od 200m do 1200m. Pod koniec IIwś pro­du­ko­wa­no uprosz­czo­ne kara­bin­ki pozba­wio­ne bab­ki (zamiast niej sto­so­wa­no otwór w oku­ciu stop­ki kol­by), wycio­ra czy bagne­tu. Produkowana w 1945r broń czę­sto wypo­sa­żo­na była w krót­kie łoże i celow­nik sta­ły usta­wio­ny na 100m. Kar98k był pod­sta­wo­wą bro­nią strze­lec­ką nie­miec­kiej armii do zakoń­cze­nia IIwś

Polskie wersje Mausera 98

Karabin wz. 98 to pol­ski odpo­wied­nik kara­bi­nu Gewehr 98 pro­du­ko­wa­ny od 1922r w war­szaw­skiej Państwowej Fabryce Karabinów. Broń nie róż­ni się od nie­miec­kich kara­bi­nów pro­du­ko­wa­nych pod koniec Iwś. Produkcję kara­bi­nu wz. 98 zakoń­czo­no w 1924r, uzna­jąc że pod­sta­wo­wą broń strze­lec­ką Wojska Polskiego będzie sta­no­wić kara­bi­nek wz. 98. Zmodyfikowana odmia­na kara­bi­nu wz. 98 to wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia w latach 30 kara­bin wz. 98a. Zmodyfikowana odmia­na kara­bi­nu mia­ła zastą­pić w jed­nost­kach linio­wych kara­bi­nek wz. 29, co może dzi­wić bio­rąc pod uwa­gę że pod­sta­wo­wą broń strze­lec­ką więk­szo­ści armii tam­te­go okre­su sta­no­wi­ły karabinki

Karabinek wz. 98 to pol­ski odpo­wied­nik kara­bin­ka Karabiner 98AZ pro­du­ko­wa­ny od lat 20. w war­szaw­skiej Państwowej Fabryce Karabinów. Broń w odróż­nie­niu od kara­bin­ka nie­miec­kie­go cha­rak­te­ry­zo­wa­ła się zmo­dy­fi­ko­wa­nym koź­li­kiem oraz innym spo­so­bem moco­wa­nia pasa nośne­go. Karabinki wz. 98 póź­nych serii pro­duk­cyj­nych wypo­sa­żo­ne były w spust i kabłąk podob­ny do tego sto­so­wa­ne­go w Gewehr 98. Początkowo kara­bi­nek wz. 98 sta­no­wił pod­sta­wo­wą broń strze­lec­ką Wojska Polskiego zamiast kara­bi­nów wz. 98

Karabinek wz. 29 to wpro­wa­dzo­na do uzbro­je­nia w 1930r pol­ska wer­sja kara­bin­ka Mausera wypo­sa­żo­na w lufę o dłu­go­ści 600mm. Broń w odróż­nie­niu od kara­bin­ka wz. 98 wypo­sa­żo­na była w krót­sze łoże, krót­szą nakład­kę na lufę, umiesz­czo­ną na bocz­nej powierzch­ni kol­by bab­kę oraz wycior moco­wa­ny pod lufą. Zastosowano rów­nież zmo­dy­fi­ko­wa­ny zaczep bagne­tu, bio­rąc pod uwa­gę że moco­wa­nia bagne­tu w kara­bin­ku wz. 98 uwa­ża­ne było za mało wytrzy­ma­łe. Karabinek wz. 98 w odmia­nie dla pie­cho­ty posia­dał pro­stą rącz­kę zam­ko­wą, nato­miast odmia­na dla kawa­le­rii wypo­sa­żo­na była w rącz­kę zam­ko­wą zagię­tą w dół. Przyrządy celow­ni­cze kara­bin­ka wypo­sa­żo­ne były w osło­nię­tą od lewej i pra­wej stro­ny musz­kę oraz celow­nik krzyw­ko­wy ze szczer­bin­ką. Celownik posia­dał nasta­wy od 100m do 2000m co 100m

Mauser 98 ogółem

Mauser 98 był bar­dzo uda­ną kon­struk­cją, jest to rów­nież jeden z naj­bar­dziej popu­lar­nych kara­bi­nów powta­rzal­nych. Odmiany kara­bi­nu Mauser 98 sta­no­wi­ły uzbro­je­nie mię­dzy inny­mi armii nie­miec­kiej, pol­skiej, cze­cho­sło­wac­kiej, jugo­sło­wiań­skiej, hisz­pań­skiej, szwedz­kiej czy bel­gij­skiej. Karabiny powta­rzal­ne wywo­dzą­ce się z Mausera 98 pro­du­ko­wa­ne są rów­nież dzi­siaj, co dobrze odda­je jak uda­ną bro­nią był Mauser 98. Należy jed­nak zazna­czyć że według nie­któ­rych opi­nii Mauser 98 i jego odmia­ny cha­rak­te­ry­zo­wa­ły się cia­snym paso­wa­niem czę­ści i tym samym małą odpor­no­ścią na zanieczyszczenia.