5,56mm karabin szturmowy wz. 96 „Beryl” to polski karabinek automatyczny skonstruowany na podstawie 5,56mm karabinka wz. 90 (wersja 5,45mm karabinka wz. 88 „Tantal” zasilana nabojem 5,56x45mm). Prace w ramach programu Beryl rozpoczęto w 1994r, w tym samym czasie rozpoczęto prace nad produkcją naboju 5,56x45mm w ramach programu Granulit. Partię próbną Beryli wyprodukowano w 1996r, natomiast testowano ją w 1997r w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych, Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Pancernych oraz Akademii Marynarki Wojennej. Broń wprowadzono do uzbrojenia 20 marca 1997r. Co ciekawe mimo że w oficjalnym oznaczeniu zastosowano określenie „karabin szturmowy”, określenie to nie występuje w terminologii z Wojskowej Akademii Technicznej (stosowane jest w niej określenie „karabinek automatyczny”). Należy zaznaczyć że terminologia z WAT została wpisana w Polską Normę oraz Normy Obronne, jednak mimo tego nie wydaje się żeby oficjalne oznaczenie Beryla zostało zmienione.
5,56mm karabin szturmowy wz. 96 „Beryl”

5,56mm karabin szturmowy wz. 96 „Beryl” działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Zastosowano układ gazowy z rurą gazową umieszczoną nad lufą, długim skokiem tłoka gazowego oraz nastawnym dwupołożeniowym regulatorem gazowym. Broń posiada ryglowany poprzez obrót zamek z dwoma ryglami, strzelanie następuje z zamka zamkniętego. Po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zespół ruchomy nie zatrzymuje się w tylnym położeniu. Mechanizm spustowy z przechwytywaniem zakrytego kurka oraz ogranicznikiem długości serii umożliwia strzelanie ogniem pojedynczym, ciągłym oraz 3 strzałowymi seriami. Podczas strzelania ogniem pojedynczym po oddaniu strzału ogranicznik długości serii „zeruje się”, dlatego też nie następuje znana z M16A2 inna siła spustu za pierwszym, drugim oraz trzecim strzałem. Skrzydełko przełącznika rodzaju ognia znajduje się po lewej stronie komory zamkowej nad chwytem pistoletowym, po prawej stronie komory zamkowej umieszczono natomiast znaną z AK dźwignię bezpiecznika unieruchamiającego spust. Dźwignia bezpiecznika w położeniu górnym (broń zabezpieczona) zasłania wycięcie dla ruchomej podczas strzelania rączki zamkowej i tym samym uniemożliwia przeładowanie. Beryl zasilany jest małokalibrowym nabojem pośrednim 5,56x45mm, skok gwintu wynoszący 228mm umożliwia strzelanie nabojem M193 oraz SS109. Zasilanie odbywa się z kleszczonego wahadłowo dwurzędowego magazynka łukowego z dwupozycyjnym wyprowadzeniem o pojemności 30 lub 20 naboi. Początkowo stosowano magazynki wykonane z czarnego tworzywa sztucznego, jednak obecnie stosowane są również magazynki wykonane z półprzezroczystego tworzywa sztucznego. Co ciekawe broń może być zasilana z magazynka łukowego o pojemności 30 naboi od 5,45mm karabinka wz. 88 „Tantal”, jednak do magazynka Tantala można załadować jedynie 17 naboi 5,56x45mm. Gniazdo magazynka znajduje się pod komorą zamkową przed chwytem pistoletowym, pomiędzy gniazdem magazynka a kabłąkiem spustu znajduje się dźwignia zatrzasku magazynka. Chwyt pistolety, łoże oraz nakładkę na rurę gazową wykonano z czarnego tworzywa sztucznego. Pod łożem znajdują się wycięcia umożliwiające zamocowanie granatnika podwieszanego wz. 74 „Pallad”. W Iraku polscy żołnierze stosowali łoża wyposażone w przedni chwyt pistoletowy, pochodzące z rumuńskich kopii karabinka AKM. Kolba ze stalowych rurek i stalowej stopki z gumowym amortyzatorem składa się na prawą stronę broni. Zatrzask przytrzymujący kolbę w położeniu rozłożonym znajduje się po lewej stronie kolby na jej przedniej części. Początkowo stosowano rurki kolby osłonięte koszulkami termokurczliwymi. Rozkładanie częściowe broni następuje poprzez odłączenie pokrywy komory zamkowej i rury gazowej, pokrywa komory zamkowej przytrzymywana jest przez samoczynny zatrzask zapobiegający spadaniu pokrywy podczas strzelania granatami nasadkowymi. Broń może strzelać kumulacyjno odłamkowym granatem GNPO, granatem zapalającym NGZ-93, dymnym NGD-93 oraz oświetlającym NGOs-93. Zastosowano wykonaną metodą kucia na zimno lufę o długości 457mm z chromowanym przewodem, na końcu lufy znajduje się tłumik płomieni. Broń może być wyposażona w mocowany na lufie dwójnóg, bagnet sieczny oraz odrzutnik do strzelania nabojami ćwiczebnymi (ślepymi). Przyrządy celownicze składające się z muszki w półotwartej osłonie oraz celownika krzywkowego ze szczerbinką. Na przyrządach celowniczych umieszczono trytowe punkty ułatwiające strzelanie w ciemnościach. Celownik posiada nastawy od 100m do 1000m co 100m.
Wsporniki celowników optycznych

Rozkładanie częściowe 5,56mm kbs wz. 96 następuje poprzez odłączenie pokrywy komory zamkowej, dlatego też montaż celowników optycznych jest utrudniony w porównaniu z bronią rozkładaną poprzez odłączenie komory spustowej. Beryl w odróżnieniu od karabinków AK, AKM czy Tantal nie może być wyposażony w celownik optyczny czy noktowizyjny z bocznym montażem. Zastosowano natomiast „podstawę optycznych przyrządów celownicznych” mocowaną nad pokrywą komory zamkowej. Pierwsza wersja „podstawy optycznych przyrządów celownicznych” mocowana była do podstawy celownika mechanicznego i jednocześnie do tylnej części komory zamkowej. Na podstawie umieszczono nietypową szynę umożliwiającą mocowanie jedynie celowników produkcji polskiego Przemysłowego Centrum Optyki. Zakładano że podstawa będzie służyła do mocowania celowników pozbawionych możliwości regulacji, dlatego też podstawę wyposażono w możliwość regulacji w pionie i poziomie przy wykorzystaniu klucza imbusowego. Podstawa uniemożliwia rozłożenie częściowe broni oraz korzystanie z mechanicznych przyrządów celowniczych. Drugi typ „podstawy mechanicznych przyrządów celowniczych” charakteryzuje się niewielką długością, szyną montażową Weavera, umożliwia korzystanie z mechanicznych przyrządów celowniczych, umożliwia rozkładanie częściowe broni oraz mocowany jest jedynie do podstawy celownika. Podstawa drugiego typu powoduje jednak bardzo wysokie umieszczenie celownika. Trzeci typ „podstawy optycznych przyrządów celowniczych” mocowany jest do podstawy celownika mechanicznego i jednocześnie tylnej części komory zamkowej, charakteryzuje się długą szynę montażową Weavera, nie posiada możliwości regulacji oraz uniemożliwia korzystanie z mechanicznych przyrządów celowniczych i rozłożenie częściowe broni. Czwarty typ „podstawy optycznych przyrządów celownicznych” mocowany jest do podstawy celownika mechanicznego i tylnej części komory zamkowej, posiada długą szynę montażową Picatinny, umożliwia korzystanie z mechanicznych przyrządów celownicznych od nastawy na 100m do nastawy na 600m, jednak uniemożliwia rozłożenie częściowe broni.
5,56mm karabinek wz. 96 „Mini Beryl”

5,56mm karabinek wz. 96 „Mini Beryl” to subkarabinek skonstruowany jako odpowiednik 5,45mm subkarabinka wz. 89 „Onyks” oraz 5,56mm subkarabinka wz. 91. Mini Beryl posiada lufę o długości 235mm zakończoną urządzeniem wylotowym pełniącym rolę tłumika płomieni oraz nasadki do miotania granatów nasadkowych. Mini Beryl jest jednym z nielicznych subkarabinków dostosowanych do miotania granatów nasadkowych, jednak możliwość miotania granatów nie wydaje się szczególnie przydatna w broni tego typu. Ze względu na krótką lufę strzelec podczas strzelania granatami musi korzystać z okularów ochronnych. Pierwsze Mini Beryle posiadały łoże pozbawione przedniego chwytu pistoletowego oraz przyrządy celownicze składające się z muszki w półotwartej osłonie i celownika przerzutowego ze szczerbinką. Po bokach podstawy celownika znajdowały się szyny umożliwiające mocowanie celowników kolimatorowych produkcji polskiego Przemysłowego Centrum Optyki bez wykorzystania „podstawy optycznych przyrządów celownicznych”. Wersja Mini Beryla zaprezentowana w 2004r wyposażona była natomiast w łoże z przednim chwytem pistoletowym. Po bokach podstawy celownika nie umieszczono szyn do montażu polskich celowników kolimatorowych, jednak do podstawy celownika przymocowany był wspornik z uniwersalną szyną montażową Picatinny. Na końcu wspornika umieszczono celownik przerzutowy ze szczerbinką i przeziernikiem. Mini Beryl może być zasilany nabojem 5,56x45mm M193 lub 5,56x45mm SS109, zasilanie odbywa się z magazynków o pojemności 30 lub 20 naboi (wymienne z magazynkami od pełnowymiarowego 5,56mm kbs wz. 96 Beryl). Pierwsza wersja Mini Beryla nie została wprowadzona do uzbrojenia, natomiast wersja z uniwersalną szyną montażową Picatinny została najpierw wprowadzona do uzbrojenia Żandarmerii Wojskowej, natomiast później do uzbrojenia Wojsk Lądowych.
Beryl Commando

Beryl Commando to prototypowa wersja charakteryzująca się wymiarami pośrednimi pomiędzy pełnowymiarowym Berylem a Mini Berylem. Broń zaprezentowano w 2006r, Beryl Commando charakteryzuje się lufą o długości 275mm oraz składaną na prawo kolbą o regulowanej długości. Pierwsza odmiana karabinka posiadała skrzydełko przełącznika rodzaju ognia umieszczone po lewej stronie komory zamkowej oraz dźwignię bezpiecznika znajdującą się po prawej stronie broni. Skonstruowano również odmianę wyposażoną w umieszczone po lewej i prawej stronie komory zamkowej skrzydełko przełącznika rodzaju ognia pełniące jednocześnie rolę bezpiecznika. Odmiana ze skrzydełkiem przełącznika rodzaju ognia umieszczonym po lewej i prawej stronie broni pozbawiona była ogranicznika długości serii oraz znanej z AK dźwigni bezpiecznika. Beryl Commando zasilany jest nabojem 5,56x45mm, zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków łukowych z dwupozycyjnym wyprowadzeniem o pojemności 30 i 20 naboi (wymienne z magazynkami od pełnowymiarowego Beryla i Mini Beryla). Przyrządy celownicze składają się z muszki w półotwartej osłonie i celownika krzywkowego ze szczerbinką. Co ciekawe pierwsze prototypy posiadały oznaczenie Beryl Comando (przez jedno „m”), jednak nie było ono zgodne z językiem polskim i angielskim, dlatego też zostało zmienione na Beryl Commando.
Radom Sport
Radom Sport, znany początkowo jako Beryl IPSC, to karabinek samopowtarzalny przeznaczony na rynek cywilny. Radom Sport charakteryzuje się lufą o długości 457mm z teniferowanym przewodem i zmodyfikowanym tłumikiem płomieni, przymocowanym do podstawy celownika wspornikiem z szyną montażową Weavera, powiększonym oknem wyrzutowym, powiększonym zatrzaskiem magazynka oraz wydłużoną kolbą. Karabinek zasilany jest nabojem 5,56x45mm M193 lub 5,56x45mm SS109. Zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków łukowych z dwupozycyjnym wyprowadzeniem o pojemności 5, 10, 15, 20, 25 lub 30 naboi (wymienne z magazynkami od Beryla i Mini Beryla). Zastosowano przyrządy celownicze składające się ze stałej muszki w półotwartej osłonie lub składanej muszki w zamkniętej osłonie oraz celownika przerzutowego umieszczonego w tylnej części podstawy z szyną Weavera. Celownik wyposażony jest w szczerbinkę oraz przeziernik.
Beryl ogółem
5,56mm kbs wz. 96 „Beryl” charakteryzuje się dobrą niezawodnością oraz prostym rozkładaniem częściowym, jednak nie jest to broń szczególnie ergonomiczna, natomiast sposób rozkładania utrudnia montaż celowników optycznych i elektrooptycznych. Nietypowe cechy Beryla jak na broń należącą do rodziny AK to ogranicznik długości serii oraz skrzydełko przełącznika rodzaju ognia umieszczone po lewej stronie broni. Ogranicznik długości serii komplikuje konstrukcję i nie wydaje się szczególnie przydatny. 5,56mm kbs wz. 96 „Beryl” można uznać za udany karabinek automatyczny, jednak nie był on szczególnie nowoczesny nawet w momencie wprowadzenia do uzbrojenia. Obecnie prowadzone są prace nad karabinkiem automatycznym należącym do Modułowego Systemu Broni Strzeleckiej 5,56mm. Broń nie będzie należeć do rodziny karabinka AK i być może zostanie wprowadzona do uzbrojenia jako następca Beryla.
wersja
|
5,56mm kbs wz. 96
„Beryl”
|
5,56mm kbk wz. 96 „Mini
Beryl”
|
Radom-Sport
|
nabój
|
5,56x45mm
|
5,56x45mm
|
5,56x45mm
|
prędkość początkowa
pocisku
|
920m/s
|
770m/s
|
920m/s
|
energia kinetyczna
pocisku
|
1690J (nabój w wersji
SS109)
|
1186J (nabój w wersji
SS109)
|
1690J (nabój w wersji
SS109)
|
długość lufy
|
457mm
|
235mm
|
457mm
|
długość
|
742mm z kolbą złożoną
943mm z kolbą rozłożoną
|
525mm z kolbą złożoną
730mm z kolbą rozłożoną
|
742mm z kolbą złożoną
990mm z kolbą rozłożoną
|
masa
|
3,35kg bez magazynka
3,84kg z pełnym
magazynkiem na 30 naboi
|
3kg bez magazynka
3,54kg z pełnym
magazynkiem na 30 naboi
|
około 3,5kg bez
magazynka
około 3,8kg z pełnym
magazynkiem na 30 naboi
|
tryby ognia
|
pojedynczy, ciągły oraz 3
strzałowa seria
|
pojedynczy, ciągły oraz 3
strzałowa seria
|
pojedynczy
|
szybkostrzelność
teoretyczna
|
700 strzałów na minutę
|
700 strzałów na minutę
|
tylko ogień pojedynczy
|








