Lee Enfield

Autorem arty­ku­łu jest Przemysław Konicki, źró­dło www.opisybroni.republika.pl/Lee_Enfield

Lee Enfield (peł­ne ozna­cze­nie .303 Calibre, Rifle, Magazine, Lee Enfield) to bry­tyj­ski kara­bin powta­rzal­ny wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia w 1895r jako następ­ca czar­no­pro­cho­we­go kara­bi­nu Lee Metfordt. Lee Enfield to broń wypo­sa­żo­na w czte­ro­tak­to­wy zamek suw­li­wo obro­to­wy z dwo­ma rygla­mi umiesz­czo­ny­mi w przed­niej czę­ści zam­ka oraz rącz­ką zam­ko­wą znaj­du­ją­cą się po pra­wej stro­nie. Karabin posia­da otwar­tą od góry komo­rę zam­ko­wą pozba­wio­ną tyl­nej ścian­ki, zamek w tyl­nym poło­że­niu wysta­je poza obrys komo­ry zam­ko­wej. Zastosowano mecha­nizm ude­rze­nio­wy ze sprę­ży­ną ude­rze­nio­wą dzia­ła­ją­cą bez­po­śred­nio na igli­cę, napi­na­nie mecha­ni­zmu ude­rze­nio­we­go nastę­pu­je pod­czas ruchu zam­ka w przed­nie poło­że­nie. Broń posia­da bez­piecz­nik nastaw­ny blo­ku­ją­cy spust. Karabin zasi­la­ny jest bry­tyj­skim nabo­jem 7,7x56R mm (.303 British) ela­bo­ro­wa­nym pro­chem bez­dym­nym, nabój posia­da łuskę z wysta­ją­cą kry­zą. Zasilanie odby­wa się z wymien­ne­go sta­lo­we­go dwu­rzę­dwe­go maga­zyn­ka pudeł­ko­we­go z dwu­po­zy­cyj­nym wypro­wa­dze­niem o pojem­no­ści 10 naboi. Gniazdo maga­zyn­ka umiesz­czo­no na dol­nej powierzch­ni komo­ry zam­ko­wej przed szyj­ką kol­by wypro­fi­lo­wa­ną w chwyt pisto­le­to­wy. Zazwyczaj kara­bin łado­wa­no z łódek o pojem­no­ści 5 naboi, bio­rąc pod uwa­gę że żoł­nie­rze nie byli wypo­sa­że­ni w dużą ilość maga­zyn­ków wymien­nych. Broń posia­da lufę o dłu­go­ści 767mm, pod lufą znaj­du­je się zaczep do moco­wa­nia bagne­tu nożo­we­go. Zastosowano drew­nia­ną kol­bę sta­łą prze­cho­dzą­cą w łoże, na stop­ce kol­by znaj­du­je się sta­lo­we oku­cie. Przyrządy celow­ni­cze skła­da­ją się z musz­ki oraz z celow­ni­ka krzyw­ko­we­go ze szczer­bin­ką. Karabin Magazine Lee Enfield oka­zał się zbyt dłu­gi, dla­te­go też został zastą­pio­ny przez krót­ki kara­bin SMLE (Rifle, Short, Magazine, Lee Enfield) wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia w 1904r.

Wersje Lee Enfielda

Lee Enfield Cavalry Carbine Mk I to kara­bi­nek wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia w 1896r. Broń wypo­sa­żo­na jest w lufę o dłu­go­ści 538mm. Zastosowano przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka krzyw­ko­we­go ze szczer­bin­ką. W 1889r powsta­ła nie­znacz­nie zmo­dy­fi­ko­wa­na odmia­na bro­ni o ozna­cze­niu Lee Enfield Cavalry Carbine Mk I*. Karabinki Cavarly Carbine są krót­kie i lek­kie, jed­nak cha­rak­te­ry­zu­ją się mniej­szym zasię­giem sku­tecz­nym kara­bi­nów Magazine Lee Enfield. Karabinki Cavarly Carbine zosta­ły zastą­pio­ne przez krót­kie kara­bi­ny SMLE

SMLE Mk I (Rifle, Short, Magazine Lee Enfield Mk I) to krót­ki kara­bin wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia w 1904r, broń cha­rak­te­ry­zu­je się wymia­ra­mi pośred­ni­mi pomię­dzy kara­bi­nem Magazine Lee Enfield a kara­bin­kiem Lee Enfield Cavarly Carbine. Karabin SMLE Mk I posia­da lufę o dłu­go­ści 640mm, pod lufą znaj­du­je się zaczep do moco­wa­nia bagne­tu nożo­we­go. Zastosowano przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka krzyw­ko­we­go ze szczerbinką

SMLE Mk III to krót­ki kara­bin wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia w 1907r, jest to jed­na z naj­bar­dziej popu­lar­nych odmian Lee Enfielda. Karabin SMLE Mk III dosto­so­wa­no do nabo­ju Mk VII z poci­skiem ostro­łu­ko­wym. Broń posia­da lufę o dłu­go­ści 640mm, pod lufą znaj­du­je się zaczep do moco­wa­nia dłu­gie­go bagne­tu nożo­we­go. Zastosowano przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka krzyw­ko­we­go ze szczer­bin­ką. W 1915r wpro­wa­dzo­no do uzbro­je­nia nie­znacz­nie zmo­dy­fi­ko­wa­ną odmia­nę kara­bi­nu pod ozna­cze­niem SMLE Mk III*. Oznaczenie kara­bi­nów SMLE Mk III oraz SMLE Mk III* w 1926r zmie­nio­no na Rifle, No. 1 Mk III oraz Rifle, No. 1 Mk III*. Karabiny SMLE Mk III oraz SMLE Mk III* wyko­rzy­sty­wa­ne były na dużą ska­lę pod­czas Iwś oraz IIwś

SMLE Mk V (Rifle, No. 1 Mk V) to skon­stru­owa­ny na począt­ku lat 20. krót­ki kara­bin. Broń wypo­sa­żo­na jest w lufę o dłu­go­ści 640mm, pod lufą umiesz­czo­no zaczep do moco­wa­nia bagne­tu. Zastosowano przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka z prze­zier­ni­kiem. Karabin pro­du­ko­wa­no od 1922r do 1924r w Royal Small Arms Factory, wypro­du­ko­wa­no oko­ło 20.000 egzem­pla­rzy. Od 1930r do 1033r wypro­du­ko­wa­no rów­nież oko­ło 1000 egzem­pla­rzy krót­kie­go kara­bi­nu Rifle, No. 1 Mk VI wypo­sa­żo­ne­go w lufę samo­no­śną (swo­bod­nie pły­wa­ją­cą) oraz celow­nik z przeziernikiem

Rifle, No. 4 Mk I to skon­stru­owa­ny na począt­ku lat 30. krót­ki kara­bin, broń wpro­wa­dzo­no do uzbro­je­nia w 1941r. Karabin No. 4 Mk I cha­rak­te­ry­zu­je się kon­struk­cją podob­ną do krót­kie­go kara­bi­nu Rifle, No. 1 Mk VI, jed­nak No. 4 Mk I był prost­szy w pro­duk­cji oraz nie zastał wypo­sa­żo­ny w samo­no­śną lufę. Zastosowano lufę o dłu­go­ści 640mm, pod lufą umiesz­czo­no zaczep do moco­wa­nia bagne­tu kłu­ją­ce­go lub nożo­we­go. Karabin posia­da przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka ram­ko­we­go. Przy celow­ni­ku zło­żo­nym do celo­wa­nia wyko­rzy­sty­wa­ny jest sta­ły prze­zier­nik, nato­miast przy celow­ni­ku roz­ło­żo­nym prze­zier­nik regu­lo­wa­ny. W 1942r pierw­sze kara­bi­ny No. 4 Mk I dostar­czo­no bry­tyj­skim żoł­nie­rzom w dużych ilo­ściach. W 1942r skon­stru­owa­no rów­nież uprosz­czo­ną odmia­nę Rifle, No. 4 Mk I*. Po zakoń­cze­niu IIwś powstał nie­znacz­nie zmo­dy­fi­ko­wa­ny Rifle, No. 4 Mk 2. Wersja Mk 2 była pro­du­ko­wa­na od pod­staw lub poprzez prze­bu­do­wę star­szych odmian. Karabiny No. 4 Mk I po prze­bu­do­wa­ne do wer­sji Mk 2 nosi­ły ozna­cze­nie Rifle, No. 4 Mk I/2, nato­miast kara­bi­ny No. 4 Mk * po prze­bu­do­wie do wer­sji Mk 2 nosi­ły ozna­cze­nie Rifle, No. 4 Mk I/3

Rifle, No. 5 Mk I ​„Jungle Carbine” to kara­bi­nek pro­du­ko­wa­ny od 1944r. Broń wypo­sa­żo­na jest w lufę o dłu­go­ści 478mm zakoń­czo­ną stoż­ko­wym tłu­mi­kiem pło­mie­ni, pod lufą znaj­du­je się zaczep do moco­wa­nia bagne­tu nożo­we­go. Na kol­bie umiesz­czo­no gumo­wą stop­kę. Zastosowano przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki oraz celow­ni­ka prze­rzu­to­we­go z prze­zier­ni­kiem. Karabinek był lek­ki i nie­wiel­ki, jed­nak cha­rak­te­ry­zo­wał się dużym odrzu­tem oraz nie­zbyt dobrą cel­no­ścią. Produkcję zakoń­czo­no w 1947r

L8 to krót­ki kara­bin zasi­la­ny stan­dar­do­wym natow­skim nabo­jem kara­bi­no­wym 7,62x51mm, broń powsta­wa­ła poprzez prze­bu­do­wę star­szych wer­sji kara­bi­nu. L8 cha­rak­te­ry­zo­wał się nową lufą, innym czół­kiem zam­ka, wycią­giem, maga­zyn­kiem oraz celow­ni­kiem. Karabin wystę­po­wał w wer­sji L8A1 powsta­łej poprzez mody­fi­ka­cję kara­bi­nu No. 4 Mk 2, L8A2 skon­stru­owa­nej na pod­sta­wie No. 4 Mk 1/2, L8A3 powsta­łej poprzez mody­fi­ka­cję No. 4 Mk 1/3, L8A4 skon­stru­owa­nej na pod­sta­wie No. 4 Mk I oraz L8A5 skon­stru­owa­nej na pod­sta­wie No. 4 Mk I*. Poprzez prze­bu­do­wę kara­bi­nów wybo­ro­wych No. 4 (T) do nabo­ju 7,62x51mm powsta­ły nato­miast kara­bi­ny wybo­ro­we L42A1

Wyborowe wersje Lee Enfielda

Karabiny Lee Enfield pod­czas Iwś oraz IIwś mody­fi­ko­wa­no do wer­sji wybo­ro­wych. Przykładowo pod­czas IIwś egzem­pla­rze kara­bi­nu No. 4 cha­rak­te­ry­zu­ją­ce się wyjąt­ko­wo dobrą cel­no­ścią mody­fi­ko­wa­no do bro­ni wybo­ro­wej poprzez mon­taż róż­nych wer­sji celow­ni­ka optycz­ne­go No. 32 o powięk­sze­niu 3,5x. Pierwsza wer­sja celow­ni­ka zosta­ła wpro­wa­dzo­na w 1942r pod ozna­cze­niem No. 32 Mk I. W 1943r wpro­wa­dzo­no celow­nik No. 32 Mk II, nato­miast w 1944r celow­nik No. 32 Mk III. Karabiny peł­nią­ce rolę bro­ni wybo­ro­wej nosi­ły ozna­cze­nie No. 4 (T).

Lee Enfield ogółem

Lee Enfield cha­rak­te­ry­zo­wał się dobrą cel­no­ścią pod­czas strze­la­nia na duże odle­gło­ści oraz dość dużą jak na kara­bin powta­rzal­ny szyb­ko­strzel­no­ścią prak­tycz­ną ze wzglę­du na dobre ukształ­to­wa­nie rącz­ki zam­ko­wej oraz wymien­ny maga­zy­nek o dużej pojem­no­ści. Początkowo w armii bry­tyj­skiej zakła­da­no że następ­cą kara­bi­nu Lee Enfield będzie kara­bi­nek auto­ma­tycz­ny Rifle, No. 4 Mk I zasi­la­ny nabo­jem pośred­nim 7x43mm (.280), jed­nak osta­tecz­nie następ­cą Lee Enfielda został kara­bin samo­pow­ta­rzal­ny L1A1, bry­tyj­ska wer­sja bel­gij­skie­go kara­bi­nu auto­ma­tycz­ne­go FN FAL. Ogółem wypro­du­ko­wa­no oko­ło 16 milio­nów Lee Enfieldów.