SWT

Autorem arty­ku­łu jest Przemysław Konicki, tekst zaczerp­nię­ty ze stro­ny www.opisybroni.republika.pl/SWT

SWT-38 (7,62mm Samozariadnaja Wintowka sistie­my Tokariewa obraz­ca 1938 goda) to radziec­ki kara­bin samo­pow­ta­rzal­ny skon­stru­owa­ny przez Fiodora Tokariewa. Broń powsta­ła aby zastą­pić kara­bi­ny powta­rzal­ne Mosin 1891/30 oraz nie­zbyt uda­ne kara­bi­ny auto­ma­tycz­ne AWS-36. Karabin SWT-38 został wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia armii radziec­kiej w lutym 1939r. Broń pro­du­ko­wa­no od 1939r do 1940r, kie­dy to roz­po­czę­to pro­duk­cję zmo­dy­fi­ko­wa­nej odmia­ny o ozna­cze­niu SWT-40. Podczas ata­ku Niemiec na ZSRR w 1941r kara­bi­ny SWT-38 oraz SWT-40 sta­no­wi­ły uzbro­je­nie wie­lu żoł­nie­rzy armii radziec­kiej. Po nie­miec­kim ata­ku powró­co­no do pro­duk­cji kara­bi­nu powta­rzal­ne­go Mosin 1891/30, bro­ni prost­szej, tań­szej i bar­dziej nie­za­wod­nej od kara­bi­nu samo­pow­ta­rzal­ne­go Tokariewa. SWT-40 nadal był pro­du­ko­wa­ny, jed­nak jego pro­duk­cja sta­no­wi­ła jedy­nie nie­wiel­ką część pro­duk­cji radziec­kich kara­bi­nów pod­czas IIwś.

Konstrukcja SWT-38

SWT-38 dzia­ła na zasa­dzie odpro­wa­dza­nia gazów pro­cho­wych przez bocz­ny otwór w lufie, zasto­so­wa­no układ gazo­wy z tło­kiem o krót­kim sko­ku, pię­cio­po­ło­że­nio­wym regu­la­to­rem gazo­wym oraz rurą gazo­wą umiesz­czo­ną nad lufą. Tłok oraz tło­czy­sko współ­pra­cu­ją jako jeden zespół, jed­nak sta­no­wią oddziel­ne ele­men­ty, dzię­ki cze­mu łatwo roz­ło­żyć układ gazo­wy. Ryglowanie nastę­pu­je poprzez prze­ko­sze­nie zam­ka w płasz­czyź­nie pio­no­wej, strze­la­nie nastę­pu­je z zam­ka zamknię­te­go. Po wystrze­le­niu z maga­zyn­ka ostat­nie­go nabo­ju zespół rucho­my zatrzy­mu­je się w tyl­nym poło­że­niu, zwol­nie­nie zespo­łu rucho­me­go w przed­nie poło­że­nie moż­li­we jest jedy­nie poprzez nie­znacz­ne odcią­gnię­cie do tyłu rącz­ki zam­ko­wej. Ruchoma pod­czas strze­la­nia rącz­ka zam­ko­wa znaj­du­je się po pra­wej stro­nie bro­ni. Pokrywa komo­ry zam­ko­wej osła­nia od góry jedy­nie tyl­ną część komo­ry zam­ko­wej. Zastosowano mecha­nizm spu­sto­wy umoż­li­wia­ją­cy strze­la­nie jedy­nie ogniem poje­dyn­czym oraz mecha­nizm ude­rze­nio­wy z kur­kiem zakry­tym. Wewnątrz kabłą­ka spu­stu za spu­stem znaj­du­je się odchy­la­ne na lewą oraz pra­wą stro­nę skrzy­deł­ko bez­piecz­ni­ka, skrzy­deł­ko w poło­że­niu pio­no­wym zabez­pie­cza broń poprzez unie­ru­cho­mie­nie spu­stu. Karabin zasi­la­ny jest nabo­jem 7,62x54R mm z wysta­ją­cą kry­zą. Zasilanie odby­wa się z dwu­rzę­do­wych maga­zyn­ków łuko­wych z dwu­po­zy­cyj­nym wypro­wa­dze­niem o pojem­no­ści 10 naboi. Gniazdo maga­zyn­ka znaj­du­je się na dol­nej powierzch­ni komo­ry zam­ko­wej przed szyj­ką kol­by. Na dol­nej powierzch­ni komo­ry zam­ko­wej pomię­dzy kabłą­kiem spu­stu a gniaz­dem maga­zyn­ka umiesz­czo­no zatrzask maga­zyn­ka. Zatrzask w pozy­cji pozio­mej przy­trzy­mu­je maga­zy­nek, po odchy­le­niu zatrza­sku do pozy­cji pio­no­wej maga­zy­nek moż­na wyjąć z gniaz­da. Jeśli zespół rucho­my znaj­du­je się w tyl­nym poło­że­niu, kara­bin moż­na zała­do­wać z łódek na 5 naboi od powta­rzal­ne­go Mosina 1891. Karabin SWT-38 posia­da lufę zakoń­czo­ną hamul­cem wylo­to­wym, wewnątrz komo­ry nabo­jo­wej umiesz­czo­no 14 row­ków Revellego aby uła­twić usu­nię­cie łuski. Wokół przed­niej cze­ści lufy znaj­du­je się krót­ka sta­lo­wa per­fo­ro­wa­na osło­na. Nad tyl­ną czę­ścią lufy umiesz­czo­no drew­nia­ną nakład­kę z ośmio­ma otwo­ra­mi. Pod przed­nią czę­ścią lufy moż­na umie­ścić bagnet nożo­wy. Broń wypo­sa­żo­na jest w sta­łą kol­bę drew­nia­ną z szyj­ką wypro­fi­lo­wa­ną w chwyt pisto­le­to­wy oraz dwu­czę­ścio­we łoże. Kolba prze­cho­dzi w tyl­ną część łoża, na stop­ce kol­by znaj­du­je się sta­lo­we oku­cie. Po lewej oraz pra­wej stro­nie łoża umiesz­czo­no pozio­my rowek uła­twia­ją­cy chwy­ce­nie bro­ni. Po pra­wej stro­nie łoża znaj­du­je się wycior. Rozkładanie czę­ścio­we bro­ni nastę­pu­je poprzez odłą­cze­nie pokry­wy komo­ry zam­ko­wej. Zastosowano przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z musz­ki w tune­lo­wej osło­nie oraz celow­ni­ka krzyw­ko­we­go ze szczer­bin­ką. Celownik posia­da nastaw­ny od 100m do 1500m co 100m.

Inne wersje

AKT-38 (7,62mm Awtomaticzeskij Karabin sistie­my Tokariewa obraz­ca 1938 goda) to odmia­na skró­co­na wypo­sa­żo­na w mecha­nizm spu­sto­wy z prze­łącz­ni­kiem rodza­ju ognia. Broń mogła strze­lać ogniem poje­dyn­czym i cią­głym. AKT-38 cha­rak­te­ry­zo­wał się nie­zbyt dobrą cel­no­ścią pod­czas strze­la­nia seria­mi. Broń pro­du­ko­wa­na była w nie­wiel­kich ilościach

SWT-40 (7,62mm Samozariadnaja Wintowka sistie­my Tokariewa obraz­ca 1940 goda) to zmo­dy­fi­ko­wa­ny kara­bin samo­pow­ta­rzal­ny pro­du­ko­wa­ny od 1940r. Broń wypo­sa­żo­na była w jed­no­czę­ścio­we łoże oraz wycior umiesz­czo­ny pod lufą. Karabin pro­du­ko­wa­no do 1945r. Zdobyte przez Niemców egzem­pla­rze wyko­rzy­sty­wa­ne były jako Selbstladegewehr 259®

SWT-40 wystę­po­wał w odmia­nie wybo­ro­wej z celow­ni­kiem optycz­nym PU o powięk­sze­niu 3,5x. Karabin cha­rak­te­ry­zo­wał się jed­nak zbyt sła­bą cel­no­ścią jak na broń tego typu, dla­te­go też pro­duk­cję odmia­ny wybo­ro­wej zakoń­czo­no w 1942r. Ogółem wypro­du­ko­wa­no oko­ło 55 tysię­cy egzem­pla­rzy wybo­ro­wej odmia­ny SWT-40. Zdobyte przez Niemców kara­bi­ny wyko­rzy­sty­wa­ne były jako Selbstladegewehr Zielfernrohrgewehr 259®

AWT-40 (7,62mm Awtomaticzeskaja Wintowka sistie­my Tokariewa obraz­ca 1940 goda) to kara­bin auto­ma­tycz­ny pro­du­ko­wa­ny od 1942r. Broń wypo­sa­żo­na była w mecha­nizm spu­sto­wy umoż­li­wia­ją­cy strze­la­nie ogniem poje­dyn­czym i cią­głym. Zastosowano skrzy­deł­ko bez­piecz­ni­ka peł­nią­ce rów­nież funk­cję prze­łącz­ni­ka rodza­ju ognia. Broń cha­rak­te­ry­zo­wa­ła się nie­zbyt dobrą cel­no­ścią pod­czas strze­la­nia seria­mi. AWT-40 pro­du­ko­wa­ny był w nie­wiel­kich ilo­ściach. Po zakoń­cze­niu IIwś kara­bi­ny AWT-40 prze­kształ­co­no w SWT-40

SKT-40 (7,62mm Samozariadnyj Karabin sistie­my Tokariewa obraz­ca 1940 goda) to skró­co­na odmia­na samo­pow­ta­rzal­na. Broń nie była pro­du­ko­wa­na w dużych ilo­ściach. Zdobyte przez Niemców egzem­pla­rze wyko­rzy­sty­wa­ne były jako Selbstladegewehr 259/2®

SWT ogółem

SWT był nowo­cze­snym kara­bi­nem samo­pow­ta­rzal­nym, jed­nak według żoł­nie­rzy armii radziec­kiej cha­rak­te­ry­zo­wał się sła­bą nie­za­wod­no­ścią. Broń była nato­miast cenio­na przez żoł­nie­rzy armii nie­miec­kiej, gdzie wystę­po­wa­ła pod ozna­cze­niem Selbstladegewehr 258®. Co cie­ka­we układ gazo­wy kara­bi­nu SWT został zasto­so­wa­ny w nie­miec­kim kara­bi­nie samo­pow­ta­rzal­nym Gewehr 43. Ogółem wypro­du­ko­wa­no oko­ło 1,6 milio­na kara­bi­nów SWT-38 oraz SWT-40. Karabiny SWT-38 oraz SWT-40 nigdy nie zastą­pi­ły kara­bi­nu powta­rzal­ne­go Mosin 1891/30, nato­miast po zakoń­cze­niu IIwś zosta­ły zastą­pio­ne przez kara­bi­nek auto­ma­tycz­ny AK.