M1 Carbine

Autorem arty­ku­łu jest Przemysław Konicki, źró­dło www.opisybroni.republika.pl/M1_Carbine

M1 Carbine to ame­ry­kań­ski kara­bi­nek samo­pow­ta­rzal­ny skon­stru­owa­ny w fir­mie Winchester Repeating Arms Company, broń wpro­wa­dzo­no do uzbro­je­nia 1 paź­dzier­ni­ka 1941r jako US Army Carbine Caliber .30 M1. Karabinek powstał w ramach kon­kur­su na broń dla arty­le­rzy­stow, sape­rów oraz żoł­nie­rzy oddzia­łów tyło­wych, któ­ra mia­ła być lżej­sza od kara­bi­nu samo­pow­ta­rzal­ne­go M1 Garand czy pisto­le­tu maszy­no­we­go M1928 Thomspon, jed­nak bar­dziej sku­tecz­na niż pisto­let samo­pow­ta­rzal­ny Colt M1911. Początkowe wyma­ga­nia kon­kur­su prze­wi­dy­wa­ły lek­ką broń (masa pustej do 2,5kg) strze­la­ją­cą ogniem poje­dyn­czym i cią­głym. Broń mia­ła rów­nież cha­rak­te­ry­zo­wać się zasię­giem sku­tecz­nym 300m oraz być zasi­la­na z maga­zyn­ków o pojem­no­ści 5, 10, 20 oraz 50 naboi. Pierwsza tura prób mia­ła miej­sce na począt­ku 1941r, nale­ży jed­nak zazna­czyć że w pierw­szej turze prób nie bra­ła udzia­łu fir­ma Winchester, pozo­sta­ją­ca jedy­nie pro­du­cen­tem amu­ni­cji 7,62x33mm (nabój 7,62x33mm skon­stru­owa­no w fir­mie Winchester na pod­sta­wie nabo­ju 7,62x33SR mm). W pierw­szej turze prób nie wybra­no zwy­cięz­cy, dla­te­go też roz­po­czę­to dru­gą turę oraz zmo­dy­fi­ko­wa­no wyma­ga­nia rezy­gnu­jąc z wymo­gu strze­la­nia ogniem cią­głym oraz z wymo­gu na maga­zy­nek o pojem­no­ści 50 naboi. Tym razem w pró­bach brał udział kara­bi­nek fir­my Winchester, kto­ry został osta­tecz­nie wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia. M1 Carbine okre­śla­ny był przez żoł­nie­rzy jako ​„Baby Garand”, jed­nak mimo podob­ne­go ozna­cze­nia M1 Carbine i M1 Garand to zupeł­nie inne konstrukcje.

Konstrukcja karabinka M1

M1 Carbine dzia­ła na zasa­dzie odpro­wa­dza­nia gazów pro­cho­wych przez bocz­ny otwór w lufie, zasto­so­wa­no rurę gazo­wą umiesz­czo­ną nad lufą. Otwór gazo­wy znaj­du­je się tuż przed komo­rą nabo­jo­wą, jest to nie­ty­po­we roz­wią­za­nia (zazwy­czaj otwór gazo­wy znaj­du­je się bli­żej wylo­tu lufy). Tłok gazo­wy cha­rak­te­ry­zu­je się bar­dzo krót­kim sko­kiem. M1 Carbine posia­da otwar­tą od góry komo­rę zam­ko­wą oraz dwu­ry­glo­wy zamek ryglo­wa­ny poprzez obrót w pra­wo. Karabienek nie jest wypo­sa­żo­ny w zatrzask któ­ry zatrzy­mu­je zespół rucho­my w tyl­nym poło­że­niu po wystrze­le­niu z maga­zyn­ka ostat­nie­go nabo­ju. Broń zaczep demon­ta­żo­wy któ­ry moż­na ręcz­nie włą­czyć aby przy­trzy­mać zamek w tyl­nym poło­że­niu, co uła­twia roz­kła­da­nie czę­ścio­we kara­bin­ka. Po pra­wej stro­nie bro­ni znaj­du­je się rucho­ma pod­czas strze­la­nia rącz­ka zam­ko­wa. Zastosowano mecha­nizm spu­sto­wy z prze­chwy­ty­wa­niem kur­ka umoż­li­wia­ją­cy strze­la­nie ogniem poje­dyn­czym oraz mecha­nizm ude­rze­nio­wy z kur­kiem zakry­tym, bez­piecz­nik przed strza­łem przed­wcze­snym unie­moż­li­wia ude­rze­nie igli­cy w spłon­kę przy nie­za­ry­glo­wa­nym zam­ku. Początkowo broń wypo­sa­żo­na była w bez­piecz­nik prze­ty­ko­wy, jed­nak poźne seria kara­bin­ka posia­da­ły skrzy­deł­ko bez­piecz­ni­ka umiesz­czo­ne po pra­wej stro­nie bro­ni przed kabła­kiem spu­stu. Karabinek zasi­la­ny jest ame­ry­kań­skim nabo­jem pośred­nim 7,62x33mm. Zasilanie odby­wa się z dwu­rzę­do­we­go maga­zyn­ka pudeł­ko­we­go z dwu­rzę­do­wym wypro­wa­dze­niem o pojem­no­ści 15 naboi, broń może być rów­nież zasi­la­na z maga­zyn­ka na 30 naboi od kara­bin­ka auto­ma­tycz­ne­go M2 Carbine. Gniazdo maga­zyn­ka znaj­du­je się pod komo­rą zam­ko­wą przed kabłą­kiem spu­stu, zatrzask maga­zyn­ka umiesz­czo­no po pra­wej stro­nie bro­ni przed bez­piecz­ni­kiem. Karabinek posia­da drew­nia­ną kol­bę sta­łą prze­cho­dzą­cą w łoże, zasto­so­wa­no szyj­kę wypro­fi­lo­wa­ną w chwyt pisto­le­to­wy. Wewnątrz kol­by znaj­du­je się pio­no­we wycię­cie któ­re słu­ży do moco­wa­nia pasa nośne­go. Broń wypo­sa­żo­na jest w drew­nia­ną nakład­kę na rurę gazo­wą, póź­ne serie kara­bin­ka posia­da­ją nakład­kę z umiesz­czo­nym po pra­wej stro­nie wycię­ciem odsła­nia­ją­cym suwa­dło. Nakładka na rurę gazo­wą oraz łoże połą­czo­ne są bącz­kiem, od 1944r sto­so­wa­no bączek przy­trzy­mu­ją­cy obej­mę z obsa­dą słu­żą­cą do moco­wa­nia bagne­tu siecz­ne­go M4. Na koń­cu lufy moż­na zamo­co­wać nasad­kę M8 umoż­li­wia­ją­cą wystrze­li­wa­nie gra­na­tów nasad­ko­wych. Zastosowano sta­łe mecha­nicz­ne przy­rzą­dy celow­ni­cze skła­da­ją­ce się z umiesz­czo­nej na lufie musz­ki i znaj­du­ją­ce­go się na komo­rze zam­ko­wej celow­ni­ka prze­rzu­to­we­go z prze­zier­ni­kiem. Celownik posia­da nasta­wy na 150 oraz 300 jar­dów. Po zakoń­cze­niu IIwś kara­bin­ki M1 mody­fi­ko­wa­no poprzez zamia­nę celow­ni­ka prze­rzu­to­we­go na celow­nik krzyw­ko­wy T21 z prze­zier­ni­kiem. M1 Carbine skła­da się z oko­ło 60 części.

Magazynki

Karabinek M1 zasi­la­ny jest z dwu­rzę­do­we­go maga­zyn­ka pudeł­ko­we­go z dwu­po­zy­cyj­nym wypro­wa­dze­niem o pojem­no­ści 15 naboi. Pudełko maga­zyn­ka wyko­na­no ze sta­li, nato­miast dono­śnik z two­rzy­wa sztucz­ne­go. Broń może być rów­nież zasi­la­na z maga­zyn­ka łuko­we­go na 30 naboi od kara­bin­ka auto­ma­tycz­ne­go M2. Należy zazna­czyć że kara­bi­nek M1 może nie dzia­łać nie­za­wod­nie w przy­pad­ku zasi­la­nia z maga­zyn­ka pocho­dzą­ce­go od inne­go egzem­pla­rza M1. Niektóre maga­zyn­ki pocho­dzą­ce od inne­go egzem­pla­rza mogą nawet nie współ­pra­co­wać z zatrza­skiem maga­zyn­ka kara­bin­ka M1. Co cie­ka­we wystę­pu­ją maga­zyn­ki któ­rych dono­śnik zatrzy­mu­je zespół rucho­my w tyl­nym poło­że­niu po wystrze­le­niu z maga­zyn­ka ostat­nie­go nabo­ju, mimo bra­ku zatrza­sku zespo­łu rucho­me­go. Po zatrzy­ma­niu zespo­łu rucho­me­go w tyl­nym poło­że­niu i wyję­ciu z gniaz­da puste­go maga­zyn­ka, zespół rucho­my powra­ca w przed­nie poło­że­nie. Tym samym dono­śnik zatrzy­mu­ją­cy zespół rucho­my w tyl­nym poło­że­niu po wystrze­le­niu z maga­zyn­ka ostat­nie­go nabo­ju, nie uła­twia szyb­kie­go prze­ła­do­wa­nia, a jedy­nie infor­mu­je o bra­ku naboi w maga­zyn­ku. Według nie­kó­rych opi­nii tego typu dono­śni­ki (sto­so­wa­ne nie tyl­ko w maga­zyn­kach do kara­bin­ka M1) dość szyb­ko zuży­wa­ją się od współ­pra­cy z czół­kiem zamka.

Wersje karabinka M1

M1A1 Carbine to odmia­na kara­bin­ka M1 wypo­sa­żo­na w meta­lo­wą kol­bę skła­da­ną na lewy bok bro­ni. M1A1 nie posia­da zatrza­sku przy­trzy­mu­ją­ce­go kol­bę w poło­że­niu roz­ło­żo­nym. Rolę szyj­ki kol­by peł­ni oddziel­ny chwyt pisto­le­to­wy prze­cho­dzą­cy w łoże. Karabinek samo­pow­ta­rzal­ny M1A1 powstał dla ame­ry­kań­skich spa­do­chro­nia­rzy. Broń wpro­wa­dzo­no do uzbro­je­nia w 1942r, pierw­sze egzem­pla­rze dotar­ły do jed­no­stek w paź­dzier­ni­ku 1942r. Ogółem wypro­du­ko­wa­no 140 591 kara­bin­ków M1A1.

M1A2 to skon­stru­owa­na pod koniec 1944r wer­sja wypo­sa­żo­na w celow­nik krzyw­ko­wy T21 z prze­zier­ni­kiem zamiast celow­ni­ka prze­rzu­to­we­go. Celownik posia­da nasta­wy na 100, 200, 250 i 300 jar­dów oraz moż­li­wość regu­la­cji w pozio­mie. Karabinki M1 rów­nież były mody­fi­ko­wa­ne poprzez doda­nie celow­ni­ka krzyw­ko­we­go T21, dla­te­go też ozna­cze­nie M1A2 prze­sta­ło być stosowane.

M1A3 Carbine to odmia­na wypo­sa­żo­na w dwu­ra­mien­ną meta­lo­wą kol­bę skła­da­ną pod broń. M1A3 został wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia, jed­nak ze wzglę­du na zakoń­cze­nie IIwś wypro­du­ko­wa­no jedy­nie kil­ka­dzie­siąt egzem­pla­rzy (według innych opi­nii oko­ło 100).

M1A4 Carbine to wer­sja skró­co­na z meta­lo­wą kol­bą wysu­wa­ną. Broń wypo­sa­żo­na jest w lufę o dłu­go­ści 125mm. M1A4 nie został wpro­wa­dzo­ny do uzbro­je­nia, nie roz­po­czę­to rów­nież pro­duk­cji seryjnej.

T3 to odmia­na wypo­sa­żo­na w celow­nik nok­to­wi­zyj­ny T120 gene­ra­cji 0. Broń pro­du­ko­wa w fir­mie Winchester posia­da­ła nową komo­rę zam­ko­wą, nato­miast kara­bin­ki pro­du­ko­wa­ne w fir­mie Inladn Division of General Motors Corporation wypo­sa­żo­ne były w stan­dar­do­wą komo­rę zam­ko­wą z doda­nym wspor­ni­kiem na celow­nik nok­to­wi­zyj­ny. T3 posia­dał przy­mo­co­wa­ny do łoża reflek­tor świa­tła pod­czer­wo­ne­go oraz dostaw­ny drew­nia­ny przed­ni chwyt pisto­le­to­wy z włącz­ni­kiem celow­ni­ka not­ko­wi­zyj­ne­go. Broń nie zosta­ła wpro­wa­dzo­na do uzbro­je­nia, jed­nak była wyko­rzy­sty­wa­na pod koniec IIwś.

M2 Carbine

M2 Carbine to kara­bi­nek auto­ma­tycz­ny skon­stru­owa­ny na pod­sta­wie M1 Carbine. Pierwsze egzem­pla­rze kara­bin­ka M2 dostar­czo­no do jed­no­stek w maju 1945r. M2 Carbine posia­da prze­łącz­nik rodza­ju ognia umoż­li­wia­ją­cy strze­la­nie ogniem poje­dyn­czym i cią­głym, dźwi­gnia prze­łącz­ni­ka rodza­ju ognia znaj­du­je się po lewej stro­nie komo­ry zam­ko­wej za nakład­ką na rurę gazo­wą. M2 Carbine zasi­la­ny jest z dwu­rzę­do­wych maga­zyn­ków łuko­wych z dwu­rzę­do­wym wypro­wa­dze­niem o pojem­no­ści 30 naboi, broń może być rów­nież zasi­la­na z maga­zyn­ków na 15 naboi od M1 Carbine. Wprowadzenie maga­zyn­ków o więk­szej pojem­no­ści spo­wo­do­wa­ło zasto­so­wa­nie zmo­dy­fi­ko­wa­ne­go gniaz­da maga­zyn­ka. Karabinki M2 pro­du­ko­wa­no od pod­staw lub sto­so­wa­no zestaw M17 umoż­li­wia­ją­cy kon­wer­sję kara­bin­ka samo­pow­ta­rzal­ne­go M1 Carbine na kara­bi­nek auto­ma­tycz­ny M2 Carbine. Ogółem wypro­du­ko­wa­no oko­ło 550 000 kara­bin­ków M2.

M3 Carbine

M3 Carbine to zmo­dy­fi­ko­wa­ny kara­bi­nek auto­ma­tycz­ny M2 wypo­sa­żo­ny w celow­nik nok­to­wi­zyj­ny M2 Sniperscope gene­ra­cji 0. Karabinek M3 posia­da umiesz­czo­ny nad komo­rą zam­ko­wą wspor­nik na celow­nik nok­to­wi­zyj­ny, dostaw­ny drew­nia­ny przed­ni chwyt pisto­le­to­wy z włącz­ni­kiem celow­ni­ka nok­to­wi­zyj­ne­go, reflek­tor świa­tła pod­czer­wo­ne­go umiesz­czo­ny na gór­nej powierzch­ni celow­ni­ka nok­to­wi­zyj­ne­go oraz stoż­ko­wy tłu­mik pło­mie­ni. Karabinki M3 nie były pro­du­ko­wa­ne od pod­staw, wszyst­kie powsta­ły poprzez mody­fi­ka­cję kara­bin­ka M2.

M1 Carbine ogółem

M1 Carbine to kara­bi­nek lek­ki, poręcz­ny oraz nie­za­wod­ny. Jest to rów­nież pierw­sza pro­du­ko­wa­na seryj­nie broń zasi­la­na nabo­jem pośred­nim. M1 Carbine powstał dla żoł­nie­rzy oddzia­łów tyło­wych, jed­nak ze wzglę­du na swo­je zale­ty czę­sto wyko­rzy­sty­wa­li go rów­nież żoł­nie­rze oddzia­łów linio­wych. Największy zarzut sta­wia­ny M1 Carbine to nie­zbyt sil­ny nabój wypo­sa­żo­ny w pocisk cha­rak­te­ry­zu­ją­cy się dość dużym opa­dem, nale­ży jed­nak zazna­czyć że dla żoł­nie­rzy oddzia­łów tyło­wych więk­sze zna­cze­nie ma poręcz­ność i mała masa bro­ni niż sil­ny nabój. M1 Carbine pro­du­ko­wa­ny był przez fir­my Winchester Repeating Arms Company, Inland Division of General Motors Corporation, Underwood Elliot Fisher Company, National Poster Meter, Irvin Pedersen Arms Corporation, Quality Hardware and Machine Corporation, Rock Ola Manufacturing Corparation, Standard Products Company, Saginaw Steering Division of General Motors oraz co cie­ka­we przez fir­mę International Business Machines Corporation zna­ną lepiej jako IBM. Ogółem wypro­du­ko­wa­no 6 117 827 egzemplarzy.