
Konstrukcja AK-74
AK-74 działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Zastosowano pozbawiony regulatora układ gazowy z tłokiem o długim skoku. Pierwsze egzemplarze AK-74 wyposażone są w przewód gazowy, doprowadzający gazy prochowe do komory gazowej, ustawiony w stosunku do lufy pod kątem 45 stopni. Znaczna większość egzemplarzy posiada jednak przewód gazowy ustawiony prostopadle do lufy. Ryglowanie następuje poprzez obrót zamka z dwoma ryglami, po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zespół ruchomy nie zatrzymuje się w tylnym położeniu. Wewnątrz suwadła, nad zamkiem, znajduje się kanał w którym umieszczono połowę sprężyny powrotnej, tym samym w AK-74 nie ma konieczności umieszczonia sprężyny powrotnej w kolbie. Zespół ruchomy (suwadło, tłok, zamek) charakteryzuje się masą 460g, podczas gdy zespół ruchomy AKM ma masę 505g, a zespół ruchomy AK masę 520g. Karabinek strzela nabojem 5,45x39mm. Zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków łukowych z dwupozycyjnym wyprowadzeniem o pojemności 30 naboi. Broń może być również zasilana z magazynków łukowych o pojemności 45 naboi od karabinka maszynowego RPK-74. Magazynki wykonane są z tworzywa sztucznego. Magazynki kleszczone są wahadłowo w gnieździe umieszczonym na dolnej powierzchni komory zamkowej, przed chwytem pistoletowym. Dźwignia zatrzasku magazynka znajduje się na dolnej powierzchni komory zamkowej, pomiędzy gniazdem a kabłąkiem spustu. Broń posiada umieszczony na zamku wyciąg sprężynujący oraz wyrzutnik sztywny umieszczony wewnątrz komory zamkowej. Komora zamkowa wykonana jest ze stali metodą tłoczenia. Wycięcie dla ruchej podczas strzelania rączki zamkowej umieszczono po prawej stronie komory zamkowej, pomiędzy komorą zamkową a jej pokrywą. Zastosowano mechanizm uderzeniowy z kurkiem zakrytym oraz zaczepem ognia pojedynczego (brak przerywacza). Mechanizm spustowy umożliwia strzelanie ogniem pojedynczym i ciągłym. Dźwignia bezpiecznika nastawnego pełniąca rownież rolę przełącznika rodzaju ognia znajduje się po prawej stronie broni. W górnym położeniu (broń zabezpieczona) dźwignia bezpiecznika zakrywa tylną część wycięcia dla rączki zamkowej, uniemożliwiając przeładowanie. Przy broni zabezpieczonej możliwe jest natomiast nieznaczne odciągnięcie rączki zamkowej aby sprawdzić czy w komorze nabojowej znajduje się nabój. Dźwignia przełącznika rodzaju ognia w skrajnym dolnym położeniu umożliwia strzelanie ogniem pojedynczym, natomiast w położeniu pośrednim ogniem ciągłym. Mocowana do obsady przy pomocy kołków lufa zakończona jest wielofunkcyjnym urządzeniem wylotowym pełniącym rolę hamulca wylotowego, osłabiacza podrzutu oraz tłumika płomieni. Urządzenie wylotowe nakręcane jest na lufę przy pomocy zewnętrznego gwintu, który może również służyć do mocowania tłumika dźwięku lub odrzutnika umożliwiającego strzelanie nabojami ćwiczebnymi (ślepymi). Pod lufą można umieścić bagnet nożowy. Wczesne wgzemplarze wyposażone są w wykonane z drewna łoże, drewnianą nakładkę na lufę, drewnianą kolbę stałą oraz wykonany z tworzywa sztucznego chwyt pistoletowy. Wersja AKS-74 (S pochodzi od So składywajuszczimsja prikładom) posiada natomiast metalową szkieletową kolbę składaną na lewą stronę komory zamkowej. Karabinki późnych serii produkcyjnych wyposażone są w wykonane z tworzywa sztucznego łoże oraz nakładkę na lufę. Odmiany AK-74N, AKS-74N (N od Nocnyj) charakteryzują się umieszczoną po lewej stronie komory zamkowej szyną do mocowania celownika noktowizyjnego. W 1991r do uzbrojenia wprowadzono wersję AK-74M (Modernirizowannyj) ze wzmocnioną komorą zamkową, standardowo mocowaną po lewej stronie komory zamkowej szyną do montażu celownika noktowizyjnego oraz wykonaną z tworzywa sztucznego kolbą składaną na lewą stronę komory zamkowej. Pod łożem karabinka AK-74 można przymocować granatnik podwieszany GP-25 „Kastior” lub GP-30 „Obówka”. AK-74 posiada mechaniczne przyrządy celownicze składające się z umieszczonej na lufie muszki w półotwartej osłonie oraz celownika krzywkowego ze szczerbinką znajdującego się na przymocowanej do obsady lufy podstawie. Celownik posiada nastawny od 100m do 1000m co 100m. Muszkę można regulować w pionie poprzez wykręcanie lub wkręcanie, natomiast w poziomie przy użyciu narzędzi. Zamienność części pomiędzy AK-74 i AKM wynosi około 50 procent, przy czym zazwyczaj są to części o małych wymiarach.
AKS-74U
AKS-74U (Awtomat Kałasznikowa So Składywajuszczimsja Prikładom 74 Ukorocziennyj, znany równiez jako AKR, Awtomat Kałasznikowa Rozwiedki) to radziecki subkarabinek skonstruowany na podstawie AK-74. Subkarabinek AKS-74 został wprowadzony do uzbrojenia w 1979r. Broń strzela nabojem 5,45x39mm. Zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków łukowych o pojemności 30 naboi (magazynki od AK-74), choć broń można również zasilana z magazynków łukowych na 45 naboi od karabinka maszynowego RPK-74. Subkarabinek AKS-74U charakteryzuje się krótkim tłoczyskiem (element łączący suwadło z tłokiem gazowym), krótkim drewnianym łożem, krótką drewnianą nakładką na lufę oraz metalową szkieletową kolbą składaną na lewą stronę komory zamkowej (kolba podobna do tej z AKS-74). Subkarabinki późnych serii produkcyjnych wyposażone są w wykonane z tworzywa sztucznego łoże i nakładkę na lufę. Na końcu lufy o długości 210mm znajduje się urządzenie wylotowe pełniące rolę tłumika płomieni oraz elementu który zapewnia występowanie w lufie wysokiego ciśnienia przez długi okres czasu. Na końcu lufy można umieścić tłumik dźwięku PBS‑3 lub PBS‑4 (Pribor Beszumnoj Strielby), natomiast pod łożem granatnik wytłumiony BS‑1 „Tiszina” (Cisza) kalibru 30mm. Subkarabinki z tłumikiem dźwięku noszą oznaczenie AKS-74UB (B od Beszumnoj). Do broni nie można zamocować bagnetu nożowego oraz granatników podwieszanych GP-25 „Kastior” i GP-30 „Obówka”. Należy jednak zaznaczyć że brak możliwości zamocowania bagnetu i granatnika podwieszanego jest dość często spotykany w subkarabinkach. Zastosowano mechaniczne przyrządy celownicze składające się z umieszczonej na komorze gazowej muszki oraz celownika przerzutowego ze szczerbinką znajdującego się na pokrywie komory zamkowej. Celownik posiada nastawny na 200m i 400m. Pokrywa komory zamkowej odchylana jest na zawiasie. Odmiana AKS-74UN (N od Nocnyj) posiada również umieszczoną po lewej stronie komory zamkowej szynę do mocowania celownika noktowizyjnego. AKS-74U to broń o niewielkich wymiarach na amunicję która zapewnia znacznie lepszą przebijalność i mniejszy opad pocisku w porównaniu z nabojami stosowanymi w popularnych pistoletach maszynowych. AKS-74U posiada jednak typowe cechy subkarabinków takie jak duży płomień wylotowy i głośny odgłos strzału.
RPK-74
RPK-74 (Rucznyj Pulemiot Kałasznikowa 74) to radziecki karabinek maszynowy (ręczny karabin maszynowy zasilany nabojem pośrednim) skonstruowany na podstawie AK-74. Broń jest następcą karabinka maszynowego RPK skonstruowanego na podstawie AKM. RPK-74 strzela nabojem 5,45x39mm. Zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków łukowych o pojemności 45 naboi, choć broń może być również zasilana z magazynków na 30 naboi od AK-74. W odróżnieniu od RPK, karabinek maszynowy RPK-74 nie był wyposażony w magazynek bębnowy. Zastosowano masywną lufę o długości 590mm, lufa zakończona jest szczelinowym tłumikiem płomieni. Pod lufą znajduje się składany do tyłu dwójnóg. Mechaniczne przyrządy celownicze składają się z umieszczonej na lufie muszki oraz celownika krzywkowego ze szczerbinką znajdującego się na przymocowanej do obsady lufy podstawie. Celownik posiada nastawy od 100m do 1000m co 100m oraz charakteryzuje się możliwością regulacji w poziomie bez użycia narzędzi. Wczesne egzemplarze wyposażone są w drewniane łoże, drewnianą nakładkę na lufę oraz drewnianą kolbę stałą. W późnych egzemplarzach stosowano łoże oraz nakładkę na lufę wykonane z tworzywa sztucznego. Pod lufą nie można zamocować bagnetu, natomiast pod łożem nie jest możliwe zamocowanie granatnika podwieszanego. Wersja RPKS-74 charakteryzuje się drewnianą kolbą składaną na lewą stronę komory zamkowej, natomiast RPK-74N znajdującą się po lewej stronie komory zamkowej szyną do mocowania celownika noktowizyjnego. Na podstawie RPK-74 skonstruowano karabinek maszynowy RPK-201 zasilany standardowym natowskim małokalibrowm nabojem pośrednim 5,56x45mm. Największa zaleta RPK-74 to unifikacja z karabinkiem automatycznym AK-74, jednak RPK-74 ze względu na strzelanie z zamka zamkniętego, niewymienną lufę oraz zasilanie z magazynków, nie posiada tak dużej szybkostrzelności praktycznej jak karabinki maszynowe skonstruowane od podstaw (np. FN Minimi). Są to jednak typowe cechy karabinków maszynowych skonstruowanych na podstawie karabinków automatycznych.
Rozkładanie częściowe
Rozkładanie częściowe AK-74 następuje praktycznie tak samo jak rozkładanie częściowego karabinków AK i AKM. Najpierw należy oczywiście odłączyć magazynek i sprawdzić komorę nabojową. Następnie wcisnąć zatrzask pokrywy komory zamkowej i odłączyć pokrywę. Po odłączeniu pokrywy można z wnętrza komory zamkowej wyjąć urządzenie powrotne, co umożliwi odłaczenie od broni suwadła z zamkiem. Następnie należy przestawić dźwignię przy podstawie celownika mechanicznego aby odłączyć rurę gazową. Podczas rozkładania można również odłączyć od lufy urządzenie wylotowe. Składanie następuje w odwrotnej kolojności.
Magazynki
AK-74 zasilany jest z dwurzędowego magazynka łukowego z dwupozycyjnym wyprowadzeniem o pojemności 30 naboi. Pudełko magazynka wykonano z tworzywa sztucznego, natomiast denko ze stali. Początkowo stosowano magazynki wykonane z bakelitu, natomiast od 1984r produkowano magazynki wykonane z poliamidu. Wczesne magazynki są koloru jasnobrązowego, od 1984r produkowano magazynki koloru ciemnobrązowego, natomiast od 1989r magazynki koloru czarnego. Broń może być również zasilana z przeznaczonego do RPK-74 dwurzędowego magazynka łukowego z dwupozycyjnym wyprowadzeniem o pojemności 45 naboi. Magazynki do RPK-74 również wykonane są z bakelitu lub poliamidu. Spotykane są zdjęcia na których widać AK-74 z krótkim magazynkiem, najprawdopodobniej o pojemności 20 naboi, jednak tego typu magazynki nie są często spotykane i najprawdopodobniej nie były produkowane seryjnie. Do karabinka maszynowego RPK-74 skonstruowano magazynek talerzowy o pojemności 100 naboi, jednak magazynek ten również nie był produkowany seryjnie (zakładanie od dołu magazynka talerzowego jest bardzo niewygodne). W 2006r dla rosyjskich wojsk wewnętrznych zakupiono wykonany z tworzywa sztucznego czterorzędowy magazynek łukowy o pojemnośći 60 naboi (Magazin Powyszjennoj Emkosti, w indeksie GRAU oznaczenie 6Ł31), jednak według wielu opinii magazynek ten charakteryzuje się niezbyt dobrą niezawodnością. AK-74 może być zasilany z magazynka łukowego o pojemności 30 naboi przeznaczonego do polskiego 5,45mm karabinka wz. 88 „Tantal” (polski odpowiednik AK-74). W odróżnieniu od magazynka do AK-74, pudełko magazynka do karabinka wz. 88 wykonano ze stali. Magazynki do AK-74 i RPK-74 mogą być ładowane przy pomocy łódek amunicyjnych. W ZSRR przeznaczone do AK-74 magazynki o pojemności 30 naboi produkowane były przez Iżmasz (Iżewski Zakład Budowy Maszyn) oraz przez fabrykę w Tule, natomiast przeznaczone do RPK-74 magazynki o pojemności 45 naboi przez fabrykę Mołot w Kirowie.
Tłumiki dźwięku
AK-74 może być wyposażony w tłumik dźwięku, jednak należy zaznaczyć że tłumiki dźwięku przeznaczone do AK-74 nie są tak popularne jak tłumik dźwięku PBS‑1 (Pribor Beszumnoj Strielby 1) przeznaczony do karabinków AK i AKM. Według niektórych źródeł jednym z tłumików dźwięku do AK-74 jest PBS‑2, jednak trudno znaleźć na temat tego tłumika szczegułowe informacje, tak więc najprawdopodobniej nie był produkowany seryjnie (jeśli w ogóle istniał). Inny tłumik dźwięku do AK-74 to skonstruowany w latach 2000. TGP-A‑5,45, jednak tłumik ten również nie został wprowadzony do wyposażenia. Bardziej popularne są natomiast tłumiki dźwięku PBS‑3 i PBS‑4 przeznaczonych do AKS-74U. Aby skutecznie wytłumić AK-74 i AKS-74U należy zastosować naboje US (Umniejszon Skorosti) z pociskiem podźwiękowym, przy czym naboje 5,45x39mm US są mniej popularne od naboi 7,62x39mm US stosowanych w AK i AKM.
AK-74 ogółem
AK-74 ze względu na zastosowanie naboju 5,45x39mm charakteryzuje się lepszą celnością, mniejszą masą, lepszą przebijalnością lekkich osłon balistycznych, większą siłą obalającą pocisku oraz mniejszym odrzutem w porównaniu do AK i AKM. Według danych z ksiażki „Automatyczna Broń Strzelecka” Stanisława Kochańskiego energia odrzutu swobodnego AK-74 wynosi 3,4J, natomiast energia odrzutu swobodnego karabinka AKM wynosi 7,2J. Według danych z tej samej książki pocisk z naboju 5,45x39mm przebija natowską płytę pancerną o grubości 3,5mm z odległości 555m, podczas gdy pocisk z naboju 7,62x39mm przebija tą samą płytę z odległości 280m. Zalety AK-74 to dobra niezawodność, odporność, prostota obsługi oraz nieskomplikowana konstrukcja. Wady to niezbyt dobra ergonomia oraz sposób rozkładania utrudniający montaż celownika optycznego. Następca AK-74 to karabinek automatyczny AN-94, który jednak nie zastąpił i najprawdopodobniej nie zastąpi swego poprzednika.
wersja
|
AK-74
|
AK-101
|
AKS-74U
|
RPK-74
|
nabój
|
5,45x39mm
|
5,56x45mm
|
5,45x39mm
|
5,45x39mm
|
prędkość początkowa
pocisku
|
900m/s
|
910m/s
|
735m/s
|
960m/s
|
długość lufy
|
415mm
|
415mm
|
210mm
|
590mm
|
długość
|
943mm
|
700mm z kolbą złożoną,
943mm z kolbą rozłożoną
|
490mm z kolbą złożoną,
735mm z kolbą rozłożoną
|
1060mm
|
masa
|
3,6kg z pełnym
magazynkiem na 30 naboi
|
3,8kg z pełnym
magazynkiem na 30 naboi
|
3kg z pełnym
magazynkiem na 30 naboi
|
5kg z pełnym
magazynkiem na 45 naboi
|
nastawy celownika
|
od 100 do 1000m co
100m
|
od 100 do 1000m co
100m
|
na 200 i 400m
|
od 100 do 1000m co 100m
|
szybkostrzelność
teoretyczna
|
650 strzałów na minutę
|
650 strzałów na minutę
|
750 strzałów na minutę
|
600 strzałów na minutę
|






